Het beleid voor de veilige toepassing van medische technologie in ziekenhuizen is al goed geregeld. Voor de ziekenhuisverplaatste zorg, oftewel de medisch specialistische zorg bij mensen thuis, is het beleid echter vaak nog in ontwikkeling. De procedures en werkwijzen hiervoor verschillen tussen en zelfs binnen ziekenhuizen, afhankelijk van de technologie of het zorgpad. Uit een interviewstudie van het Nivel en Amsterdam UMC met experts op het gebied van medische technologie blijkt dat er op het gebied van patiëntveiligheid nog veel winst te behalen valt.
Medische technologie is essentieel voor het verlenen van goede zorg. Maar dan moet die technologie wel veilig worden ingezet. Ziekenhuizen hebben daarom beleid ingevoerd dat is afgestemd op het convenant ‘Veilige Toepassing Medische Technologie in de medisch specialistische zorg’. Op die manier proberen ziekenhuizen de veiligheidsrisico’s voor patiënten te verminderen en beheersen.
Een belangrijk punt voor het veilig gebruik van medische technologie is het organiseren van scholing en het borgen van de bekwaamheid van zorgverleners. Dit wordt steeds belangrijker omdat zorgpersoneel steeds vaker wordt geconfronteerd met wisselende hulpmiddelen. Enerzijds door tekorten aan medische hulpmiddelen in de zorg en anderzijds door een tekort aan personeel, waardoor zorgprofessionals vaker op verschillende locaties en afdelingen werken, waar de gebruikte technologie kan variëren. Ook in de ziekenhuisverplaatste zorg speelt dit probleem, aangezien de hulpmiddelen daar niet alleen door getrainde professionals, maar ook door patiënten en mantelzorgers worden gebruikt.
Risico’s en kansen
Het gebruik van artificiële intelligentie (AI) biedt volgens de experts zowel kansen als risico’s op het gebied van medische technologie. AI kan professionals ondersteunen bij het stellen van diagnoses, het voorspellen van de toekomstige gezondheid van de patiënt en het verfijnen van het behandelplan. Daarnaast kan AI de zorg efficiënter maken door zorgprocessen te automatiseren. De risico’s zitten hem met name in het trainen van zorgprofessionals en het valideren van het AI-algoritme op de patiëntenpopulatie van het ziekenhuis.
Een kans om de patiëntveiligheid zowel in ziekenhuizen als in de thuissetting te verbeteren, ligt in het van elkaar leren. Dit kan bijvoorbeeld door het landelijk delen van informatie en kennis over patiëntveiligheid en medische technologie. Denk bijvoorbeeld aan intrinsieke risico’s van technologieën en incidenten met medische technologie. Deze informatie kan dan worden geanalyseerd, zodat ziekenhuizen meer risicogericht aan de slag kunnen gaan.
Nivel-interviewstudie
Voor dit verkennende onderzoek (pdf) interviewde het Nivel veertien experts op het gebied van medische technologie uit negen ziekenhuizen. Het betrof meerdere klinisch fysici en een aantal leidinggevenden van de afdeling medische technologie. Het onderzoek maakt deel uit van de ‘Monitor Patiëntveiligheid in de medisch specialistische zorg 2023-2027’, een samenwerking tussen het Nivel en Amsterdam Public Health research institute van het Amsterdam UMC, en is gefinancierd door het ministerie van VWS.
