Vanuit het zorgveld klonk een aantal jaren geleden sterk de roep om een meer centrale regierol van de overheid op het gebied van digitale zorgtoepassingen - met name gegevensuitwisseling. Het ministerie van VWS heeft de afgelopen twee jaar die rol opgepakt, met aan het roer Bianca Rouwenhorst als directeur Informatiebeleid en CIO. Net als zorgaanbieders en alle andere partijen binnen de zorg, ziet zij de urgentie van databeschikbaarheid en zet ze alle zeilen bij om dit in gezamenlijkheid op te pakken. In de laatste uitgave van ICT&health van dit jaar vertelt Rouwenhorst waar wat haar betreft de regierol van VWS uit moet bestaan, wat zij en haar team de afgelopen twee jaar hebben bereikt en wat haar droom is - en daarmee ook haar ambitie - ten aanzien van de zorg voor alle burgers in ons land.
“Twee jaar geleden zijn we, aangespoord door het zorgveld in de breedste zin van het woord, met VWS meer de regie gaan pakken, omdat steeds duidelijker werd dat de toenemende zorgvraag in combinatie met de tekorten op de arbeidsmarkt daar om vroegen", begint Rouwenhorst. "De zorg verandert naar netwerkzorg. De mensen worden ouder, hebben een meer complexe zorgvraag en hebben meer en meer te maken met verschillende behandelaars."
Daarnaast ziet VWS dat de maatschappij steeds meer digitaal wordt ingericht. De ontwikkelingen gaan razendsnel, en daarmee worden ook vragen als ‘hoe gaan we om met onze data’ steeds belangrijker voor het zorgveld. "En daarmee bedoel ik ‘zorgveld’ in de breedste zin van het woord; niet alleen de care en cure zorgverleners, maar ook preventie en het publieke en sociale domein", benadrukt Rouwenhorst.
Krachtige update
De vraag hoe om te gaan met het inzetten van data op al deze terreinen - dus ten behoeve van het verlenen maar ook voorkomen van zorg - was volgens Rouwenhorst toe aan een krachtige update. Zowel het brede zorgveld, als de politiek vroeg hierin om centrale regie. Dat viel samen met het moment dat de directeur Informatiebeleid/CIO aan haar taak bij VWS begon.
"Mijn handen jeukten om verandering te brengen in de situatie. Ik vond en vind het onbestaanbaar dat er mensen overlijden of in het ziekenhuis terecht komen, bijvoorbeeld omdat de medicatiegegevens niet duidelijk of niet bij alle behandelaars bekend zijn. Hetzelfde geldt voor onderzoeks- of behandelgegevens. Dat onderzoeken door elke zorgverlener opnieuw moeten worden gedaan omdat gegevens niet worden uitgewisseld. Dat is onaangenaam voor de patiënt, die alles opnieuw moet ondergaan, maar het kost ook onnodig veel tijd, menskracht en geld."
Delen van informatie
Rouwenhorst intrinsieke motivatie bestaat uit de wens om op dit vlak de wereld een beetje beter te maken. Zij vindt het een basisvoorwaarde voor zorgverleners om hun werk te kunnen doen dat ze kunnen beschikken over alle relevante informatie van patiënten, mits die akkoord zijn met het delen van informatie over hun gezondheid.
De groeiende vraag aan VWS om de regie te pakken op gebieden zoals digitale gegevensuitwisseling werd dan ook opgepakt. Een departement heeft volgens Rouwenhorst in de basis drie mogelijkheden om de regie te nemen. Op de eerste plaats via wetten, maar dat kost een hoop tijd, ook om dat goed en zorgvuldig tot stand te brengen. Op de tweede plaats via het beschikbaar stellen van geld, maar dat had in voorgaande jaren nog niet opgeleverd wat beoogd was. Op de derde plaats via ‘het drinken van kopjes koffie’, in de hoop dat betrokken partijen in beweging komen en gaan samenwerken.
Flink bijgeleerd
"Toch vind ik ook dat we met deze drie mogelijkheden niet genoeg kunnen doen om de nodige snelheid te maken. En in dat opzicht hebben we de afgelopen twee jaar flink bijgeleerd, door telkens te kijken naar wat er op dat moment nodig is en kritisch te zijn op wat we wel en wat we niet kunnen realiseren. Mijn insteek is dat je dingen moet oppakken om te ervaren of het werkt. Je moet zorgen dat je in beweging blijft, anders leer je ook niets, en stilstand kunnen we ons niet veroorloven."
Lees het hele interview met Bianca Rouwenhorst in editie 6 van ICT&health, die rond 13 december verschijnt.
