De gedoogmaatregel om gegevensuitwisseling voor acute zorg te bespoedigen (de Corona Opt-in), wordt omgezet in een tijdelijke AMvB. Een voorstel hiertoe ligt voor advies bij de Autoriteit Persoonsgegevens AP). Dat stelt minister Tamara Van Ark in een brief aan de Tweede Kamer over maatregelen voor digitale gegevensuitwisseling in de resterende kabinetsperiode.
Van Ark verwacht de AMvB nog deze winter aan de Kamer voor te leggen, aldus de Kamerbrief, waarin op meer vlakken wordt ingegaan op het beter regelen van toestemming voor het delen van medische gegevens Tot inwerkingtreding van de AMvB blijft de gedoogconstructie van kracht. Verder heeft de bewindsvrouw financiering beschikbaar gesteld om te komen tot een duurzamere oplossing van de Corona Opt-in.
De noodzaak voor een Corona Opt-in heeft nogmaals het belang onderstreept van een duurzame oplossing voor gegevensuitwisseling bij spoedzorg, schrijft Van Ark. Afgelopen oktober is daarom het programma Met Spoed Beschikbaar gestart, waarbinnen betrokken koepelorganisaties samenwerken met als doel om de richtlijn ‘Gegevensuitwisseling tussen huisarts, huisartsenpost, ambulancedienst en spoedeisende hulp’ te implementeren. VWS levert expertise en financiering voor het programma.
Borgen keuzevrijheid
Van Ark wil voor gegevensuitwisseling bij spoed en bij medicatieoverdracht verkennen of zij op korte termijn kan inzetten op hergebruik van bestaande toestemmingen en gebruik van bestaande infrastructuren. Tegelijk vindt zij het van belang dat ook decentrale infrastructuren gebruikt kunnen worden, om de keuzevrijheid voor zorgaanbieders en patiënten op de lange termijn te borgen. Ook wil ze bekijken of bijvoorbeeld de inzet van communicatiemiddelen meer duidelijkheid kan creëren voor zorgverleners en burgers over wet- en regelgeving rondom gegevensuitwisseling en toestemming hiervoor.
De wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg (Wavpz) regelt onder meer dat naast toestemming voor het delen van medische gegevens ook toestemming nodig kan zijn voor beschikbaarstelling van gegevens van een cliënt via een elektronisch uitwisselingssysteem. Van Ark vind het echter onwenselijk als voor het elektronisch uitwisselen van gegevens vaker toestemming moet worden gevraagd dan voor gegevensuitwisseling op papier. Ook mag zonder die toestemming geen achteruitgang optreden ten opzichte van de huidige praktijk.
Toestemming vanuit één plek
Daar waar toestemming van de patiënt nodig is, wil Van Ark dan ook toewerken naar een situatie waar het verlenen van toestemming voor elektronische gegevensuitwisseling vanuit één plek kan regelen. De bedoeling is dat de patiënt toestemming geeft wanneer nodig. Deze toestemming volgt vervolgens de benodigde zorg. Zo kan de patiënt in het gesprek met de zorgverlener bepalen welke informatie op dat moment nodig is en op geïnformeerde wijze beslissen welke informatie er tussen zorgverleners gewisseld mag worden. En is voor de zorgverlener helder waar de burger deze toestemming eenduidig bijhoudt.
De komende maanden moet er een overkoepelende beleidslijn komen die meer helderheid biedt over toestemming bij elektronische gegevensuitwisseling. Hierbij zal Van Ark ingaan op de toepasbaarheid van de Estse wijze van toestemmingverlening (opt-out) en de mogelijkheden van de toestemmingsvoorziening Mitz als randvoorwaardelijke voorziening. Ook wil zij het vraagstuk rondom toestemming in de acute zorg in deze bredere context plaatsen. 'Het uitgangspunt blijft onverkort dat de digitale situatie geen achteruitgang mag zijn ten opzichte van de analoge.'
Zorgsector als vitale infrastructuur
In een reactie op diverse Kamermoties en amendementen stelt Van Ark dat momenteel beoordeelt of en zo ja, hoe de zorgsector als vitale infrastructuur aangemerkt moet worden. Dit heeft namelijk gevolgen voor de mate van verplichte digitale veiligheid. Van Ark wil hierbij ook de regeldruk voor de zorg meenemen. 'Ondertussen blijf ik inzetten op betere informatieveiligheid in de zorg en blijf ik Z-CERT ondersteunen, wat het zorgveld kan bijstaan bij cyber-incidenten. De Informatieveiligheid wil ik immers zo goed mogelijk ondersteunen, ook bij niet-vitale aanbieders in de zorg.'
VWS heeft dit jaar 1 miljoen euro beschikbaar gesteld om regionale pilots te stimuleren die gericht zijn op cross-sectorale gegevensuitwisseling in de regionale ketenzorg. Zo faciliteert VWS de ontwikkeling van een digitaal regionaal zorgplatform in Zeeland. De ambitie van de initiatiefnemers is om via dit platform cross-sectorale gegevensuitwisseling tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en patiënten in Zeeland mogelijk te maken. De voorbereidingen voor drie pilots, uit te voeren in 2021, vinden nu plaats. Het is de bedoeling dat de uitkomsten door andere (dunbevolkte) regio’s gebruikt kunnen worden om zo tot een betere uitwisseling van gegevens te komen.
Tot slot stelt Van Ark dat er inmiddels meer duidelijkheid is wat er allemaal wél mag en kan onder de privacywetgeving AVG. Ter bevordering van de kennis van de privacywetgeving in de dagelijkse zorgpraktijk, heeft de AVG-Helpdesk het thema 'handelingsverlegenheid in de zorg' de komende tijd als speerpunt benoemd. Daarmee wil Van Ark bijdragen aan het vergroten van de bewustwording en compliance in de zorg.
