Deze week is de laatste testfase voor de CoronaMelder app van start gegaan. Hij kan nu al in heel Nederland geïnstalleerd worden, maar tot en met 31 augustus werkt de app alleen in de testregio's in Overijssel en Drenthe. Vanaf 1 september wordt de app landelijk uitgerold en kan iedereen die dat wil hem installeren en gebruiken. Althans, iedereen met een smartphone die geschikt is voor CoronaMelder. Want daarover is wat commotie ontstaan.
Vlak voor de start van de laatste testfase is de CoronaMelder app, om download en installatie zonder veel omwegen mogelijk te maken, alvast in de Apple App Store en Google Play Store geplaatst. Om de app te kunnen installeren moet, zo blijkt uit de technische voorwaarden, de gebruiker beschikken over een smartphone met Android versie 6.0 of nieuwer, of een Apple iPhone met iOS 13.5 of nieuwer. Over die minimale 'iPhone vereisten' is wat discussie ontstaan.
Apple en API's
Apple iOS 13 is gelanceerd rondom de komst van de iPhone 11, in 2019. Apple lanceert in principe elk jaar een nieuwe iOS versie, vlak voor de komst van een nieuw iPhone model. iOS 13.5 verscheen in mei van dit jaar, speciaal als update voor coronatracker-apps, zoals de CoronaMelder. Android 6.0 werd in 2015 gelanceerd. Ook Google lanceert elk jaar een nieuwe versie van het Android besturingssysteem en is inmiddels gevorderd tot versie 10.0.
Apple lanceerde iOS 13.5 zoals gezegd in mei van dit jaar. De belangrijkste nieuwe feature van die versie was de zogenoemde 'Corona'-API (Application Programming Interface), ofwel de COVID-19 Exposure Notifications. Deze functie is nodig om coronatracker-apps, zoals CoronaMelder, toestemming te geven om informatie te delen met andere smartphones.
Apple hanteert al vele jaren een strikt API-beleid waarbij de fabrikant de toegang tot core-applicaties en -functies binnen iOS voor 'derden' (andere ontwikkelaars en aanbieders) tot een minimum beperkt. Naast het zelf 'in control' willen zijn over software en functies voor de iPhone speelt ook privacy en beveiliging een belangrijke rol bij dat besluit van Apple.
Moet ik nu een nieuwe iPhone kopen?
Omdat CoronaMelder alleen op iPhones werkt die voorzien zijn van de nieuwste iOS versie en Android gebruikers in principe een toestel uit 2015 kunnen gebruiken, zijn veel gebruikers met een ouder model iPhone 'bang' dat ze nu een nieuwe iPhone 11 moeten kopen, zoals ouderen die niet zomaar even 1000 euro kunnen neertellen voor een nieuwe smartphone. Echter, die onrust is grotendeels onterecht.
Ten eerste is het goed om te weten dat verreweg de meeste Nederlanders hun smartphone ergens tussen 2 tot 4 jaar na aanschaf vervangen. De gemiddelde vervangingstermijn ligt rond de 32 maanden. Er zijn dus maar weinig smartphone gebruikers die nu, anno 2020, nog een toestel uit 2015 gebruiken. Dus om nu te roepen dat de overheid op het gebied van de compatibiliteit van CoronaMelder met 'oudere' smartphones geblunderd heeft, dat gaat wel wat ver.
Maar zelfs dan hoeft een oudere toestel ook voor iPhone gebruikers geen enkel probleem te zijn. iOS 13.5 kan namelijk probleemloos geïnstalleerd worden op alle iPhones vanaf het model 6S. Die stamt uit… precies, 2015! Met andere woorden: het maakt voor het gebruik van de CoronaMelder app nauwelijks verschil uit of je nu een Android smartphone of iPhone uit 2015 hebt.
CoronaMelder updates van Google en Apple
Apple en Google (Android) hebben duidelijk andere software-update strategieën. Waar Apple zijn iPhone gebruikers min of meer verplicht om elk jaar, gedurende minimaal vijf jaar, de nieuwste iOS versie te installeren, laat Android die keuze over de fabrikanten en gebruikers zelf. Daar is, behalve de 'controle issues' van Apple, een goede reden voor. Apple ontwikkelt iOS voor één toestel; hun eigen iPhone. Google ontwikkelt het Android besturingssysteem als een open en voor alle fabrikanten te gebruiken systeem.
Feit is wel dat het vaak juist ouderen zijn die over een ouder toestel beschikken. De oude iPhone van zoon- of dochterlief bijvoorbeeld. Of een zogenoemde seniorentelefoon. Dat zijn vaak zelfs geen smartphones en kunnen dus sowieso niet gebruikt worden in combinatie met de CoronaMelder (of enige andere) app.
Privacy waarborgen, misbruik bestraffen
Nu dat duidelijk is rijst een andere vraag. Zowel Android als iOS ondersteunen al jaren vele tracking-opties en meldingen door apps. Waarom maakt de CoronaMelder app niet gewoon gebruik van die standaard opties?
Klinkt als een logische vraag. Gelukkig is het antwoord ook heel logisch. Kort na het uitbraak van de coronapandemie werd het idee voor een coronatracker-app in tientallen landen tegelijk geboren. China, waar men privacy vaak ondergeschikt maakt aan het beoogde doel, deed het op haar eigen manier. In de meeste andere landen staan beveiliging en privacy, gelukkig, veel hoger op de agenda. Daarnaast moest een coronatracker-app over speciale functies beschikken. Zoals het koppelen en 'onthouden' van Bluetooth contact met andere smartphones.
Apple en Google besloten vrij vroeg in het traject om samen de eerdergenoemde 'COVID-19 Exposure Notifications' te ontwikkelen. Daarmee is het technisch mogelijk om coronatracker-apps goed en betrouwbaar te laten werken, zonder dat gebruikers deze apps daarvoor toestemming moeten geven tot vrijwel alle softwarefuncties van hun smartphone. Daardoor kan de veiligheid van de app en de privacy van gebruikers veel beter gewaarborgd blijven. De CoronaMelder app heeft maar vijf zogenoemde app-toestemmingen nodig. Bij WhatsApp, de chat-app die op meer dan 90 procent van alle smartphones staat, zijn dat er 42!
Het belang van privacy en veiligheid wordt nog eens extra benadrukt door een bepaling in een noodwetsvoorstel van het kabinet. Daarin staat dat op misbruik van de CoronaMelder app een boete van 8000 euro zal staan. Mits de wet er door komt natuurlijk. Onder misbruik worden bijvoorbeeld restaurants of andere uitgaansgelegenheden verstaan die van plan zijn alleen mensen toe te laten die middels de CoronaMelder app kunnen aantonen geen besmettingsrisico te lopen.
CoronaMelder nu al populair
Op 1 september wordt CoronaMelder officieel gelanceerd. Dat is ook het moment waarop de app in heel Nederland actief gebuikt kan worden om mensen te waarschuwen die mogelijk besmet geraakt zijn met het coronavirus omdat ze kort daarvoor langer dan tien minuten in nauw contact - binnen anderhalve meter - met een positief op het coronavirus getest persoon zijn geweest.
Sinds deze week is de app wel al te downloaden en installeren. In amper 24 uur is de Android versie van de app al meer dan 100.000 keer. Apple (iOS) geeft geen informatie over de download-cijfers van specifieke apps, maar dat zullen er naar schatting ook al tienduizenden zijn.
