Mensen die kampen met post-COVID symptomen konden de afgelopen jaren, na het eind van de coronapandemie, maar op weinig plaatsen terecht met hun klachten. Aanvankelijk was er nauwelijks aandacht voor deze ‘gevolgziekte’, maar dat is gelukkig aan het veranderen. De afgelopen periode is er al steeds meer onderzoek naar post-COVID gedaan en binnenkort openen drie umc’s de eerste post-COVID expertisecentra van Nederland voor volwassenen.
De drie centra worden geopend in het Maastricht UMC+, Amsterdam UMC en Erasmus MC. De umc’s gaan binnen de expertisecentra nauw samenwerken, zoals het onderzoeken van nieuwe ziektebeelden en delen de opgedane kennis binnen hun regionale netwerk en tussen de centra. Op deze manier vinden nieuwe inzichten en verbeterde behandelmethoden sneller hun weg naar de praktijk en dus de patiënt. Daarvoor wordt ook de samenwerking gezocht met het al bestaande Post-COVID Netwerk Nederland (PCNN).
Annmelden vanaf 1 november
Patiënten met post-COVID kunnen zich vanaf 1 november bij hun huisarts aanmelden voor een behandeling in een van de drie centra. Daarbij wordt aan de hand van opgestelde criteria gekeken of een patiënt in aanmerking komt voor een aanmelding bij de expertisecentra. Welke criteria dat precies zijn, wordt binnenkort – nog voor de opening van de eerste expertisecentra – bekendgemaakt. Een van de belangrijke criteria is het feit dat een patiënt minstens een jaar lang post-COVID klachten van een bepaalde ernst moet hebben.
Momenteel wordt nog hard gewerkt aan het gereed maken van de centra, zoals het gereedmaken van informatie voor patiënten en het, in overleg met huisartsen, inrichten van een efficiënt aanmeldsysteem voor verwijzingen. Doel is om patiënten, die vaak al langer met post-COVID klachten te maken hebben, een perspectief te bieden.
Behandelplan
De afgelopen periode heeft een werkgroep van post-COVID experts, samen met de patiëntenorganisaties, een post-COVID zorgpad ontwikkeld. Daarbinnen zijn de meest veelbelovende behandelingen bij elkaar gebracht die toegepast gaan worden. Het overzicht van de meest veelbelovende behandelingen is tot stand gekomen op basis van wetenschappelijke literatuur, ervaringen in binnen- en buitenland en expert opinion de afspraken over diagnostiek.
Het PCNN zal het wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe behandelmethoden en de onderliggende pathologie gaan coördineren. De vertaling van onderzoeksresultaten naar aanbevelingen voor de praktijk zal worden verricht door de umc’s en het Post-Covid Expertiseteam van de Federatie Medisch Specialisten in samenwerking met de NHG en het Kennisinstituut. Daarbij zal de opgedane kennis in de expertisecentra op termijn ook ten goede moeten komen aan patiënten met andere post-acuut infectieuze syndromen (PAIS). Hiermee is de zorg voor en onderzoek bij patiënten met post-COVID, en uiteindelijk alle PAIS-patiënten, uniek in de wereld.
Landelijk netwerk
De umc’s starten dus met drie centra, maar ze hebben de ambitie uitgesproken om een landelijk dekkend expertisenetwerk neer te zetten waarin opgedane ervaring en kennis wordt gedeeld met algemene ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgverleners. Daar moet ook de samenwerking met het PCCN aan bijdragen.
Het ‘klein starten’, met drie centra, heeft ook voordelen, zo stellen de initiatiefnemers. Het stelt hen in staat de deuren van de expertisecentra sneller te openen en flexibeler bij te sturen, waar nodig. “Hierdoor kan zo snel mogelijk worden overgegaan tot het leveren van de beste post-COVID zorg aan grotere groepen patiënten. Met de start van de post-COVID expertisecentra gaat nu centraal gecoördineerd expertise ontwikkeld worden rondom diagnose en behandeling. Dit gebeurt in nauwe relatie met het wetenschappelijk onderzoek dat al plaatsvindt”, aldus de samenwerkende umc’s.
En dat bijsturen zal zeker nodig zijn. Momenteel wordt, ook in Nederland, nog altijd volop onderzoek gedaan naar post-COVID. Vorige maand opende ZonMw nog een nieuwe subsidieronde voor post-COVID onderzoek, met als focus preventie, risicofactoren, screening en diagnostiek en (medicamenteuze) behandeling.
