Alzheimer is een progressieve neurologische aandoening waarvoor nog geen medicatie of genezing bestaat. Wel wordt er al jaren gewerkt aan de ontwikkeling van therapieën die de progressie van de ziekte kan afremmen of een een nog vroeger stadium kan diagnosticeren of voorspellen zodat patiënten eerder de juiste zorg kunnen krijgen. Uit een nieuw onderzoek bijkt dat niet-invasieve elektrostimulatie een positief effect heeft op de cognitieve functie van Alzheimer patiënten.
De Chinese onderzoekers hebben de bevindingen van een relatief klein onderzoek met betrekking tot elektrostimulatie bij Alzheimer onlangs online gepubliceerd. Aan het onderzoek deden 124 Alzheimer patiënten mee met een milde tot matige vorm van de ziekte. Tijdens de proefperiode kreeg ongeveer de helft (63) van deze patiënten tweemaal daags een behandeling met transcraniële gelijkstroomstimulatie (tDCS). De andere helft (61 patiënten) werd in de placebogroep ingedeeld. Zij ontvingen een 'namaak' tDCS behandeling.
Elektrostimulatie (tDCS) bij Alzheimer
De proefpersonen waren ouder dan 65 jaar, hadden al meer dan zes maanden de ziekte van Alzheimer en scoorden niet hoger dan 26 op het Mini-Mental State Exam (MMSE). Een score van 24 wordt over het algemeen beschouwd als indicatief voor cognitieve stoornissen. De testperiode duurde zes weken waarin de patiënten elke week gedurende vijf opeenvolgende dagen twee maal de elektrostimulatie therapie ondergingen.
Doel van het onderzoek was om vast te stellen of elektrostimulatie middels tDCS de cognitieve functie bij mensen met de ziekte van Alzheimer zou kunnen verbeteren. En als die verbetering inderdaad zou optreden, dit ook betekende of ertoe leidde dat bij deze patiënten het herstel van een bepaald niveau van corticale plasticiteit zichtbaar zou zijn. Dit is het vermogen van de hersenen om nieuwe neurale netwerken te vormen.
De tDCS werd toegepast op de prefrontale cortex van proefpersonen, het deel van de hersenen dat betrokken is bij activiteiten van hogere orde, zoals werkgeheugen, besluitvorming, planning, het modereren van sociaal gedrag en bepaalde aspecten van spraak en taal. Voor het evalueren van de testresultaten maakten de onderzoekers gebruik van MMSE en de Alzheimer’s Disease Assessment Scale-CognitiveTrusted Source (ADAS-Cog) Test. Die tests werden voorafgaand en aan het eind van de proefperiode afgenomen.
Verbetering cognitieve vaardigheden
Voor hun onderzoek werden aanvankelijk 133 proefpersonen geselecteerd. Een deel van hen viel, om uiteenlopende redenen, tijdens de eerste twee weken van het onderzoek of. Besloten is om alleen de resultaten van de proefpersonen die het volledige behandeltraject met elektrostimulatie doorliepen (124), mee te nemen in de evaluatie en conclusies.
De onderzoekers stellen dat bij de patiëntgroep die gedurende zes weken 30 dagelijkse tDCS sessie van 20 minuten doorlopen hadden, een aanzienlijke verbetering van de cognitieve functie zichtbaar was. Een verbetering die in de placebogroep niet werd waargenomen. Ook de corticale plasticiteit verbeterde na de behandeling met tDCS, evenals het vermogen om woorden te herkennen en herinneren.
“De resultaten van dit onderzoek biedt sterke aanwijzingen dat tDCS-behandeling een significante en veelbelovende interventie is voor het verbeteren van de cognitieve functie bij de ziekte van Alzheimer. Bovendien speelt plasticiteit een cruciale rol bij cognitieve verandering”, aldus onderzoekers.
Niet te hard van stapel lopen
Hoewel dit onderzoek veelbelovende resultaten laat zien, hebben de onderzoekers ook aandacht voor de beperkingen van het onderzoek. Zo hebben zij (nog) niet kunnen ontdekken of tDCS ook andere (negatieve) bijwerkingen kan hebben. Daarvoor refereren zij aan eerdere onderzoeken waaruit blijkt dat deze technologie de ionenactiviteit kan veranderen. Dit is de afgifte van neurotransmitters en de elektrische activiteit in verschillende hersengebieden
Daarnaast is ook de relatief kleine omvang van de testgroep iets om rekening mee te houden, evenals het ontbreken van MRI- of elektro-encefalografiescans om veranderingen in de hersenstructuur in kaart te brengen, en de afwezigheid van bloedmonsters en hersenvocht om veranderingen in neurotransmitters te monitoren. Kortom, een veelbelovende studie, maar voordat de eerste Alzheimer patiënten in de praktijk met tDCS behandeld kunnen worden, zal nog veel meer onderzoek nodig zijn.
Voor nu ligt in de praktijk het onderzoek naar medicatie of herstel van Alzheimer de focus nog vooral om vroege diagnose en therapieën die de progressie van de ziekte kunnen afremmen. Zo wordt op dit moment gewerkt aan een apparaatje dat thuis makkelijk in het oor kan worden geplaatst en kan helpen bij de vroegtijdige opsporing van Alzheimer.
