De zorgsector is verantwoordelijk voor maar liefst 7 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland. Het Erasmus MC wil als groot universitair medische centrum samen met partners het voortouw te nemen in duurzame gezondheidszorg. Onlangs heeft het ziekenhuis zijn ecologische voetafdruk in kaart gebracht ter ondersteuning van die ambitie.
Om de CO2-uitstoot te kunnen terugdringen, moet je eerst weten welke aspecten de grootste impact hebben op de voetafdruk. In de CO₂-voetafdrukken die het Erasmus MC de afgelopen vier jaar publiceerde, werd gekeken naar de uitstoot via de schoorsteen (denk aan diesel en gas) en de emissies van inkoop van elektriciteit, verwarming en koeling. Maar de uitstoot van wat er wordt ingekocht aan goederen en diensten ontbrak. In het nieuwste voetafdrukonderzoek is dit aspect wel meegenomen. En wat blijkt? De uitstoot van ingekochte goederen en diensten beslaat maar liefst 60 procent van de totale CO₂-voetafdruk van het Erasmus.
In het onderzoek is alles wat ingekocht wordt, onderverdeeld in categorieën. Medicatie blijkt de grootste vervuiler, gevolgd door de inkoop van medische materialen (denk aan verbandmiddelen, spuiten en naalden) en materialen voor diagnostiek en laboratoria. De inkoop van protheses en implantaten en de bouw maken de top 5 van categorieën die het meest bijdragen aan de voetafdruk compleet.
Verminderen, verminderen, verminderen
Met de ondertekening van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 streeft het Erasmus MC naar een reductie van de CO₂-uitstoot met 55 procent in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050. “Het sleutelwoord is verminderen, verminderen, verminderen”, zegt programmamanager van een Duurzaam Erasmus MC Hans-Peter Schilte. Dankzij het nieuwe onderzoek kan het Erasmus energie steken in besparingen die echt zoden aan de dijk zetten.
De slimste manier om te verduurzamen is verminderen. Dat leidt tot vragen als: Ben je wel efficiënt met materialen? En is het echt nodig dat de patiënt vier keer naar het ziekenhuis komt, of is drie keer ook voldoende? Schilte erkent dat dat soms zoeken is naar het juiste evenwicht. “Als toonaangevende instituut willen we in zorg en onderzoek vaak het nieuwste van het nieuwste. Maar hoe gaan we daarvanuit duurzaamheidsperspectief mee om? Daar moeten we het gesprek over blijven voeren.”
Samen stappen zetten
Schilte is blij dat het nieuwe onderzoek nu ook inzicht geeft in de voetafdruk van de inkoopkant. “De voorkant van de keten heeft een flinke impact op de totale voetafdruk. Met dit onderzoek hebben we een stevige basis om samen met onze partners stappen te zetten om de uitstoot te verlagen. Wij worden op onze beurt weer bevraagd door organisaties na ons in de keten, zoals zorgverzekeraars en banken, over wat wij doen om de klimaatdoelstellingen te halen.”
Voetafdrukanalyse door Philips
Vorig jaar analyseerde Philips de CO2-voetafdruk van het Finse Tampere Heart Hospital. Doel van de duurzaamheidsanalyse was het onderzoeken van mogelijkheden om de CO2-voetafdruk die gepaard gaat met de behandeling van patiënten te verminderen. Zowel op het gebied van de gebruikte technologie als éénmalige producten die tijdens behandelingen verbruikt worden. Op basis van de resultaten van de duurzaamheidsanalyse is een actieplan gemaakt om het ziekenhuis te helpen haar CO2-voetafdruk te verminderen.
Philips voerde in hetzelfde jaar vergelijkbare analyses uit bij het Vanderbilt University Medical Center (Nashville, VS) en de Champalimaud Foundation (Lissabon, Portugal). Ook die waren gericht op het terugdringen van de CO2-voetafdruk van de radiologieafdelingen.
