Een team van onderzoekers onder leiding van Tara Donker, universitair hoofddocent Klinische Psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, doet onderzoek naar de (kosten-)effectiviteit van ZeroOCD, een augmented reality-smartphoneapp voor mensen met een obsessief-compulsieve stoornis. De onderzoekers krijgen voor hun onderzoek een subsidie van THCS, een overkoepelende organisatie van diverse subsidiegevers in Europa.
Er is een groot tekort aan GGZ-professionals. En dit tekort zal naar verwachting alleen maar groter worden. Eén op de tien mensen heeft op enig moment psychische zorg nodig, terwijl er slechts 9 professionals per 10.000 mensen beschikbaar zijn. In 2022 stonden in Nederland meer dan 80.000 mensen op de wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg. De helft daarvan moest meer dan 14 weken wachten op een behandeling.
Innovatieve AR-app
De onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam willen de toegang tot effectieve geestelijke gezondheidszorg op een schaalbare en kosteneffectieve manier verbeteren. In hun onderzoek ontwikkelen en evalueren ze een innovatieve augmented reality (AR)-app, ZeroOCD, die gebaseerd is op cognitieve gedragstherapie (CGT). De app is specifiek bedoeld voor mensen met smetvrees.
Mensen kunnen de app downloaden op hun eigen smartphone en zo in augmented reality en met minimale ondersteuning van een therapeut leren omgaan met hun klachten. De (kosten)effectiviteit van ZeroOCD wordt vergeleken met die van CGT via videobellen. Het onderzoek wordt uitgevoerd in Zweden, Zwitserland, België en Nederland en er doen zo’n 180 mensen aan mee. Donker: “We zijn heel blij dat we dit onderzoek kunnen uitvoeren, omdat het een belangrijke stap is naar het verbeteren van de toegang tot geestelijke gezondheidszorg wereldwijd.”
Digitale CGT
Er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van e-health om mensen met een psychische stoornis te helpen. Zo kunnen eetbuistoornissen sinds 2022 worden aangepakt met online gedragstherapie in de vorm van BEDonline. Via internet krijgen patiënten informatie en opdrachten. Twee keer per week is er een zelfevaluatie en wekelijks telefonisch contact met een behandelaar. De online behandeling duurt twaalf weken en is in het buitenland bewezen effectief voor het overwinnen van eetbuien.
En begin dit jaar ontwikkelde een cliënt van zorgorganisatie HVO-Querido een innovatieve ‘zelfcheck-app’, specifiek voor mensen met schizofrenie en OCD ontwikkeld. Schizofrenie is een psychische aandoening die zich kenmerkt door wanen en hallucinaties, terwijl OCD wordt gekenmerkt door obsessieve gedachten en dwangmatig gedrag. Volgens de ontwikkelaar van de app helpt de app om ondermijnende gedachten te herkennen en je brein te conditioneren in de richting van juiste gedachten.
Augmented reality
Ook het gebruik van augmented reality voor dit doeleinde is niet nieuw. Twee jaar geleden werkten onderzoekers van de VU aan een smartphoneapp die met behulp van AR-therapie mensen kan helpen hun fobie te overwinnen. Mensen met arachnofobie kunnen de therapie via de app thuis volgen zonder tussenkomst van een psycholoog.
