Jongvolwassenen zijn de afgelopen jaren steeds meer drugs gaan kopen via online platforms, sociale media en WhatsApp. Vanuit een motie in de Tweede Kamer ontstond het verzoek meer inzicht te geven in het gebruik van online kanalen om drugs te kopen. Het Trimbos-instituut heeft daar in 2022 een inventarisatie van gemaakt. Daarbij is gekeken naar het online preventieaanbod en beschikbare interventies om te voorkomen dat drugs online gekocht worden.
Jongvolwassen weten als geen ander de weg te vinden naar allerlei online kanalen en platforms waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar communiceren over allerlei onderwerpen. Ook over drugs. Uit de inventarisatie van het Trimbos-instituut kwam naar voren dat de jongvolwassenen vaak van WhatsApp gebruik maken om in contact te komen met iemand die drugs verkoopt. Daarentegen worden andere berichten apps of social media platformen daartoe minder gebruikt. Zoals ook het kopen van drugs via zogenaamde darknet markets (illegale marktplaatsen) in Nederland tot een kleine minderheid beperkt blijft.
Preventie
“Voor jongvolwassenen die contactinformatie van een aanbieder van drugs hebben, is het kopen van drugs gemakkelijk. De meest gebruikte methode is een 06-dealer waarmee via whatsapp een afspraak gemaakt wordt”, zegt Ruben van Beek, drugsonderzoeker Trimbos-instituut.
Om schade door het gebruik van drugs te voorkomen, zijn er op meerdere online platformen in Nederland online interventies te vinden. Ook online interventies die er op gericht zijn om het stoppen of minderen van het gebruik van drugs te bewerkstelligen. Met name als het gaat om het gebruik van cannabis.
Aandacht voor het terugdringen van het gebruik van andere middelen en verslavingen, zijn er in de vorm van zelfhulptools, onder meer van Jellinek. Één online interventie is er voor jongvolwassenen die nog geen drugs gebruiken. Die helpt hen voor te bereiden op situaties waarin zij wel met drugs in aanraking komen. Een drempel voor het gebruik van de interventies die zich richten op het stoppen of minderen van drugsgebruik is de afstand tot jongvolwassenen. Het probleem is dat deze interventies niet actief worden gepromoot in de verschillende digitale ruimtes waar deze doelgroep komt.
Online drugsverkoop
De inventarisatie heeft in ieder geval aan het licht gebracht hoe jongvolwassenen aan hun drugs komen. “Er is echter nog veel onbekend over online drugsverkoop en vooral van andere gebruikersgroepen dan uitgaande jongvolwassenen”, stelt Martha de Jonge, senior onderzoeker drugspreventie Trimbos-instituut.
Online monitoring lijkt een zinvolle methode als aanvulling op bestaande monitors om een gedetailleerder beeld te krijgen van (trends in) populariteit van middelen.
Verdiepend onderzoek
Het Trimbos-instituut geeft aan dat er verdiepend onderzoek nodig is. De onderzoekers adviseren in hun rapport dan ook om:
- Monitoring van de online markten te continueren of uit te breiden;
- Online aankoop van drugs door andere groepen dan uitgaanders beter in beeld te krijgen;
- Digitale afstand tussen preventie en drugsmarkten te verkleinen;
- De rol van minder bekende berichtenapps en sociale media in de (door)verkoop van drugs verder te onderzoeken.
