AI heeft een enorme potentiële waarde voor het Nederlandse gezondheidsinformatiestelsel. Het is essentieel om dat potentieel en alle bijbehorende voordelen te ontsluiten. Daarom werkt Nictiz actief aan een samenhangend AI-stelsel voor databeschikbaarheid. Doel is een situatie te creëren waarin het potentieel van AI optimaal wordt benut en geborgd in het gezondheidsinformatiestelsel en te zorgen voor een AI-infrastructuur waarin gebruikers vrijelijk gebruikmaken van de AI-systemen, diensten en gegevens die zij op een bepaald moment nodig hebben. Met als resultaat een duurzame, schaalbare inzet van AI-systemen voor databeschikbaarheid.
In een samenhangend AI-stelsel helpen AI-systemen bij het beschikbaar, bereikbaar en bruikbaar maken van gezondheidsdata. Dat leidt tot meer databeschikbaarheid: een belangrijke voorwaarde voor een duurzaam gezondheidsinformatiestelsel en het leveren van goede zorg. Databeschikbaarheid vereist interoperabiliteit: het zonder beperkingen kunnen samenwerken van producten, systemen of organisaties, maar ook tussen verschillende lagen van organisaties.
AI-stelsel
Nictiz zet haar standaarden in om die interoperabiliteit te realiseren. De organisatie geeft mede richting aan het gezondheidsinformatiestelsel van de toekomst en kijkt naar de positie van het AI-stelsel hierin. Binnen het AI-stelsel is transparantie over de rol van een partij: fabrikant, transporteur of aanbieder. Elke rol ligt bij een andere partij om een lock-in van kennis te voorkomen.
Zorgprofessionals, onderzoekers en technologen werken nauw samen en delen doorlopend kennis via conferenties, workshops en publicaties om zo levenslang te leren. Aan het stelsel liggen maatschappelijk waarden, duurzame en schaalbare financiering en beleidskaders ten grondslag.
AI in de praktijk
Waar AI bijvoorbeeld in kan ondersteunen, is de registratielast. Zorgprofessionals zijn tegenwoordig veel tijd kwijt aan uiteenlopende administratieve taken, variërend van het invullen van formulieren tot het rapporteren van behandelingen. Deze taken zijn belangrijk, maar gaan vaak ten koste van de directe patiëntenzorg. AI-systemen kunnen de registratielast verminderen. Enkele voorbeelden:
- Spraakherkenning kan helpen bij het stroomlijnen en automatiseren van gegevensinvoer in epd’s.
- NLP (Natural Language Processing) kan worden ingezet om ongestructureerde data zoals doktersnotities te analyseren en categoriseren.
- Geautomatiseerde beslissingsondersteuning kan zorgverleners helpen bij klinische besluitvorming door gepersonaliseerde aanbevelingen te doen op basis van patiëntgegevens.
Nictiz erkent de uitdagingen in de zorg. Daarom wil de organisatie partijen samenbrengen en expertise bundelen om tot een situatie te komen waarin AI-systemen optimaal kunnen bijdragen aan het verminderen van de registratielast.
Landelijke Communities of Practice
Met de oprichting van landelijke Communities of Practices rondom de inzet van AI voor databeschikbaarheid, zet Nictiz in afstemming met VWS de eerste stappen naar een samenhangend AI-stelsel. Samenwerking is hierbij essentieel, want de uitdagingen rondom AI zijn groot. Via de communities kan bijvoorbeeld kennis en ervaringen worden uitgewisseld. Niet alleen tussen zorgaanbieders onderling maar ook tussen zorgaanbieders en professionele en informele organisaties (inwoners, mantelzorgers en zorgvrijwilligers). Zo ontwikkelt men nieuwe inzichten, oplossingen en werkwijzen. Met behulp van elkaars kennis en deskundigheid kunnen communityleden samen nieuwe kennis ontwikkelen.
Doordat de organisaties vanuit dezelfde uitgangspunten werken, neemt de herkenbaarheid en kwaliteit van het aanbod van het netwerk toe en ontstaat er synergie door gezamenlijk initiatieven. Nictiz roept alle belanghebbenden op om deel te nemen aan deze nieuwe initiatieven en gezamenlijk te werken aan een toekomst waarin AI optimaal kan worden benut ter verbetering van de databeschikbaarheid en de kwaliteit in de zorg. Uiteindelijk wordt databeschikbaarheid.nl de plek waar partijen elkaar digitaal vinden en kunnen samenwerken.
AI Act
Onlangs heeft het Europees Parlement heeft de Europese AI Act goedgekeurd. De AI Act biedt een helder kader voor wat er in de EU wel en niet mag omtrent kunstmatige intelligentie. Doordat AI in een stroomversnelling is geraakt, is er ook een groeiend besef ontstaan omtrent de potentiële risico’s en uitdagingen die dit met zich meebrengt. De AI Act introduceert om die reden een classificatiesysteem voor AI-toepassingen op basis van risiconiveau, variërend van ‘minimaal’ tot ‘onaanvaardbaar’ om zo een breed scala aan toepassingen van AI te dekken.
