De inzet van online patiëntomgevingen hoort bij strategische ontwikkelingen als ehealth, samen beslissen en de juiste zorg op de juiste plek. Dat is één van de bevindingen van het onderzoek ‘Succesfactoren voor zinvol gebruik van digitale patiëntomgevingen’ dat Erasmus School of Health policy & management deed in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) in het kader van het VIPP-programma.
Mede door het VIPP-programma vindt er een enorme groei in online patiëntomgevingen plaats. Dat bleek vorig jaar september ook in de jaarlijkse peiling van Nictiz: twee derde van de ziekenhuizen met een eigen website heeft ook een patiëntportaal. Steeds meer portalen bieden ook functies zoals inzage in labuitslagen of een e-consult.
De Erasmus-onderzoekers concluderen dat vooral nog de nadruk ligt op het in gebruik nemen van deze omgevingen en het stimuleren van gebruik bij de patiënt. Omdat de digitalisering nog weinig vanuit strategisch oogpunt wordt benaderd, worden functionaliteiten niet ingebed in zorgprocessen maar komen ze erbij.
Ook ontbreekt het vaak aan een overkoepelende digitaliseringsvisie, terwijl deze het gebruik van patiëntenomgevingen wel kan verhogen. Volgens respondenten zijn raden van bestuur vaak niet op de hoogte van evaluaties die plaatsvinden of van de uitkomsten ervan. Hierdoor missen zij mogelijk kennis die nodig is voor sturing en inbedding van online patiëntomgevingen.
Succesfactor portaal: communicatie
Veel ziekenhuizen ontwikkelen cross mediale communicatiecampagnes gericht op gebruik van de patiëntportalen. Dit is bewezen effectief vanwege het versterkende effect dat op elkaar aansluitende boodschappen via verschillende kanalen hebben. Ook is de inzet van verschillende kanalen belangrijk vanwege de diverse mediavoorkeuren van patiënten.
Eén van de respondenten noemde de advertentie in de lokale krant als succesfactor bij livegang. Uit eerder onderzoek is gebleken dat patiënten en zorgverleners een online patiëntomgeving positiever ervaren zodra ze er gebruik van hebben gemaakt. Volgens de respondenten helpt communicatie deze ‘koudwatervrees’ te overwinnen. Het benadrukken en aantoonbaar maken van de voordelen wordt belangrijk genoemd.
Persoonlijke begeleiding
De onderzoekers benadrukken het belang van aandacht voor verschillen in vaardigheden en voorkeuren van patiënten en zorgprofessionals. Patiënten die niet digitaal vaardig zijn of lage gezondheidsvaardigheden hebben, zijn geholpen met persoonlijke begeleiding van vrijwilligers of zorgverleners, maar ook met gedeelde toegang zodat mantelzorgers kunnen meekijken. Het inloggen met Digid wordt als betrouwbaar gezien, maar zorgt ook voor een drempel. Balie- en polimedewerkers blijken belangrijke ambassadeurs te zijn én kunnen gebruik ontmoedigen. Het is dan ook aan te bevelen om hen te enthousiasmeren en werkafspraken te maken over communicatie richting patiënten.
Doel onderzoek
Het doel van het onderzoek naar ‘Succesfactoren voor zinvol gebruik van digitale patiëntomgevingen’ is de deelnemers van het VIPP-programma te ondersteunen bij de verdere ontwikkeling van online patiëntomgevingen. Naast dat inzage in de eigen medische gegevens technisch mogelijk gemaakt wordt door VIPP, gaat het erom dat de patiënt meer grip krijgt op zijn zorgproces.
Daarom is in dit onderzoek gekeken naar wat de patiënt, de instelling en patiëntportalen en persoonlijke gezondheidsomgevingen positief beïnvloedt. Op basis van dit onderzoek zullen producten ontwikkeld worden om VIPP-deelnemers verder te ondersteunen.
