Huisarts Nanny van den Braken uit Leiden ziet steeds meer jongeren met angst en depressie-gevoelens in haar praktijk. Sinds de start van haar praktijk in 2005 is het aantal studenten met mentale problemen meer dan verdubbeld. In samenwerking met onder andere Zorg en Zekerheid maakte ze de website younginleiden.nl, zodat studenten weten bij wie ze terecht kunnen en sneller hulp krijgen. Het aantal Nederlandse studenten dat met mentale problemen kampt, is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Vorig jaar ervoer bijna de helft van de hbo- en wo-studenten depressie- of angstklachten en was meer dan de helft emotioneel uitgeput. Studenten ervoeren ook veel stress en prestatiedruk en voelden zich regelmatig eenzaam.
“Mijn praktijk staat midden in een studentenwijk, maar de eerste tien jaar zag ik ze nooit”, vertelt huisarts Nanny. “Maar ineens waren ze er. En ze waren niet een beetje ongelukkig, maar kampten echt met angststoornissen en depressies. Gedachten aan zelfmoord, daar schrik ik al niet eens meer van. Tenzij die heel concreet zijn natuurlijk. Ik dacht al snel: hier klopt iets niet.”
Het probleem in kaart
Samen met haar dochter, destijds geneeskundestudent, besloot Van den Braken deze zorgelijke trend te onderzoeken door met studenten in gesprek te gaan. Waar lopen ze tegenaan? Waar liggen hun behoeften? Van den Braken: “Veel studentenverenigingen hebben hier gelukkig al aandacht voor en zijn heel open over mentale problemen. Maar studenten weten vaak niet waar ze bij zichzelf op moeten letten of waar ze hulp kunnen krijgen.”
Belangrijk is dat de informatie makkelijk te vinden is. Daarom is de website younginleiden.nl in het leven geroepen. Deze website geeft een overzicht van wat er allemaal aan hulp beschikbaar is. Ook kunnen studenten op de website een test doen. Van den Braken: “Zo kom je erachter: waar kan ik zelf aan werken en bij wie kan ik terecht als ik vastloop? Dan verdwijn je niet in het oerwoud van coaches en hulpverleners.”
Verdere inspanningen
Zorg en Zekerheid ondersteunt het project financieel en bood Van den Braken een bestuurscursus aan, waar ze veel aan had. Ook zijn ze in gesprek gegaan met universiteiten over wat die kunnen doen om studies minder stressvol in te richten. Als een vak pas een jaar later kan worden herkanst, wordt de druk meteen torenhoog. Want wie wil er een jaar langer studiegeld betalen voor één vak? Van den Braken: “Wat mij positief heeft verrast, is dat studentenhuisvesters ook hun rol pakken. Zij zien in dat het ophokken van studenten in zelfstandige units niet ideaal is. Ze creëren nu meer gemeenschappelijke ruimtes in studentenwoningen.”
Interventies gedreven door technologie
Een onderzoeksteam van Erasmus Universiteit Rotterdam onderzocht twee jaar geleden hoe technologie, zoals eHealth en apps, kan worden ingezet ter voorkoming van geestelijke gezondheidsproblemen bij jongeren. In de praktijk blijkt uit onderzoek dat met name jongeren gemiddeld erg open staan voor dit soort technologisch gedreven ondersteuning.
TikTok, dat net als andere socialemediaplatforms regelmatig onder vuur ligt vanwege de mentale problemen die het bij jongeren kan veroorzaken, biedt sinds enkele jaren bijvoorbeeld mentale ondersteuning via het platform. Het gaat dan om diverse handvatten, gidsen en richtlijnen, maar ook om video’s waarin andere gebruikers vertellen over hun mentale problemen en hoe ze die hebben aangepakt.
Oorzaak
Waren mentale problemen bij jonge mensen vroeger dan geen issue? Volgens Van den Braken heeft de toename meerdere oorzaken: “We willen allemaal naar de universiteit en stellen hoge eisen aan onszelf, op alle vlakken. Als niet alles lukt, dan wordt de druk soms te hoog: studie, werk, vrienden, kunnen rondkomen. Ik zie studenten bij wie alles ze aanvliegt. Ze kunnen soms niet eens bedenken wat ze die dag gaan doen, eten ongezond en hebben een omgekeerd dag-nachtritme. Dan komen ze met hoofdpijnklachten naar de praktijk, maar eigenlijk is er iets heel anders aan de hand.”
