Pacemakers worden al heel lang ingezet bij hartpatiënten. Nieuw onderzoek van het Maastricht UMC+ moet gaan uitwijzen of een pacemaker ook kan helpen bij de behandeling van ernstige, chronische verstopping van de darmen. De komende vier jaar en negen maanden bekijken onderzoekers de therapeutische effectiviteit en de doelmatigheid van het behandelen van langdurige obstipatie via zenuwstimulatie.
Obstipatie is de medische term voor een verstopping van de darmen. Zo'n 15 tot 20 procent van de bevolking heeft problemen met de stoelgang (minder dan drie keer per week ontlasting). In veel gevallen werken medicatie en leefstijladviezen (zoals meer bewegen en het eten van vezelrijke voeding). Bij een kleine groep mensen zijn deze maatregelen niet meer toereikend en kunnen ernstige, chronische klachten ontstaan.Een ingrijpende operatie, zoals het weghalen van een (deel) van de dikke darm, of het aanleggen van een stoma kan helpen. Zenuwstimulatie van het ruggenmerg lijkt echter een veelbelovende en veel minder ingrijpende techniek die potentieel uitkomst kan bieden. Op 1 oktober 2016 is in het Maastricht UMC+ daarom wetenschappelijk onderzoek gestart naar de behandeling van ernstige, chronische verstopping van de darmen met behulp van zenuwstimulatie.
Tijdelijk in basispakket
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de therapie tijdelijk toegelaten tot het basispakket via een subsidie van ruim twee miljoen euro, zodat patiënten de komende vier jaar en negen maanden in onderzoeksverband gebruik kunnen maken van de behandeling. In die periode wordt de therapeutische effectiviteit en de doelmatigheid in kaart gebracht.Zenuwstimulatie, die ook wel sacrale neuromodulatie wordt genoemd, is gebaseerd op het geven van lichte elektrische pulsen in het ruggenmerg. Daarvoor wordt via een chirurgische ingreep een pacemaker geplaatst in de bil. Via kleine elektrodraden worden de schokjes afgegeven ter hoogte van de sacrale zenuwen in de onderrug. Dat moet de darmen stimuleren om actief te worden, waardoor ook de stoelgang weer op gang komt.
Hoewel de therapie al wordt toegepast, is er nog geen sluitend bewijs over de effectiviteit en doelmatigheid ervan, aldus prof. dr. Carmen Dirksen, hoogleraar Health Technology Assessment. "De behandeling werd tot nu toe dan ook niet vergoed door de zorgverzekeraar. Met ons onderzoek zal duidelijk worden of sacrale neuromodulatie daar in de toekomst wel voor in aanmerking komt."
Betere kwaliteit leven
Als na de onderzoeksperiode van bijna vijf jaar blijkt dat de behandeling effectief en doelmatig is, wordt de toelating tot het basispakket definitief. "Dat zou heel goed nieuws zijn", zegt chirurg dr. Stéphanie Breukink. "Patiënten met ernstige obstipatie hebben namelijk niet alleen lichamelijke klachten, maar kunnen mogelijk ook psychische en sociale problemen ondervinden door schaamte en angst. Als zenuwstimulatie effectief blijkt, worden ingrijpende operaties veel minder noodzakelijk en kunnen we patiënten uitzicht bieden op een veel betere kwaliteit van leven."Het onderzoek naar sacrale neuromodulatie bij obstipatie zal worden uitgevoerd in samenwerking met MDL-arts prof. dr. Masclee (Maastricht UMC +), kinderarts prof. dr. Benninga (AMC) en chirurg dr. Baeten (Groene Hart Ziekenhuis in Gouda). Medtronic is eveneens partner van het onderzoeksproject.
