In het algemeen wordt het gigantische en oplopende tekort aan personeel in de zorg min of meer als onoplosbaar gezien. De VvAA laat in een brief aan de informateurs van het nieuwe kabinet echter een ander geluid horen: ‘Het personeelstekort hoeft er niet te zijn!’ De vereniging benadrukt dat het grote personeelstekort in de zorg kan worden weggewerkt als zorgmedewerkers effectiever worden benut en worden behouden. De VvAA is een Nederlandse vereniging die medici, paramedici en studenten bijstaat met onder andere financieel, bedrijfskundig en juridisch advies, verzekeringen en opleidingen.
De VvAA is een Nederlandse vereniging die medici, paramedici en studenten bijstaat met onder andere financieel, bedrijfskundig en juridisch advies, verzekeringen en opleidingen. Kernpunten bij het oplossen van het tekort zijn volgens VvAA het verhogen van het werkplezier, vermindering van administratieve lasten en het herstellen van de vertrouwensrelatie met de zorgverzekeraars.
Werkplezier verhogen
Ten eerste is het verhogen van het werkplezier essentieel om personeel te kunnen behouden. Dit wordt onderstreept door recente data die laten zien dat 22% van de zorgprofessionals burn-out klachten ervaart en slechts 27% tot hun pensioen in functie blijft. De VvAA stelt daarom voor om preventieve ondersteuning voor burn-out klachten financieel toegankelijker te maken voor medewerkers.
Een tweede belangrijk aandachtspunt om personeel langduriger te binden is het verlagen van de administratie- en regeldruk. Dit kan bijvoorbeeld door de wet- en regelgeving aan te passen, zodat zorgprofessionals meer tijd aan patiënten kunnen besteden. Ten derde wordt er op aangedrongen om de vertrouwensrelatie tussen zorgprofessionals en zorgverzekeraars te herstellen. Dit kan bijvoorbeeld door het proces van contracteren en de manier waarop zorg moet worden verantwoord te veranderen. Hierbij wordt concreet gedacht aan een verantwoordingssysteem op basis van vertrouwen en doelmatigheid.
Personeelstekort gericht aanpakken
Het blijft in de brief niet bij woorden alleen, maar er staan ook concrete adviezen in die bij kunnen dragen aan het verminderen van het personeelstekort. Zo is er bijvoorbeeld de actie ‘ZininZorg’, die is bedoeld om het werkplezier van de zorgprofessional te vergroten. Verder is het belangrijk om uitstroom naar andere sectoren te voorkomen. Volgens de meest recente meting van CBS (2023) hebben tussen het 1e kwartaal van 2022 en het 1e kwartaal van 2023 ruim 155 duizend werknemers de zorg verlaten.
De helft van die uitstroom had voorkomen kunnen worden als er betere loopbaanmogelijkheden waren geweest en minder werkdruk. Het VWS kan een belangrijke rol spelen in het behouden van bestaand zorgpersoneel door gericht in te zetten op gedegen loopbaanbeleid en daarvoor ook financiële ruimte te bieden.
Administratie blok aan het been
Het verminderen van administratietijd is een effectief middel dat direct leidt tot meer tijd voor de patiënt en minder personeelstekorten. Al sinds 2017 blijkt dat zorgprofessionals gemiddeld ruim 40% van hun werktijd besteden aan administratie. Volgens de schrijvers is daarom een andere, effectievere aanpak van ontregelen nodig. VWS heeft als bron van wet- en regelgeving een belangrijke rol in het voorkomen van onnodige (nieuwe) regeldruk. Demissionair minister van VWS Conny Helder noemde het voorbeeld van het vergroten van de rol van de regeldrukcoördinator, die in een zo vroeg mogelijk stadium adviseert over regeldrukgevolgen van nieuwe wet- en regelgeving.
Een aanvullend advies is: kwantificeer de regeldrukgevolgen van nieuwe wet- en regelgeving, in termen van niet-patiëntgebonden arbeidsuren. Zodat tastbaar wordt wat de bijdrage hiervan is aan het reeds bestaande personeelstekort in de zorg. Betrek zorgprofessionals bovendien bij deze kwantificering om te komen tot een reëel advies. De huidige contractafspraken en bijbehorend contracteerproces leiden tot enorme administratie- en regeldruk en tasten het werkplezier van zorgverleners aan. Daarmee draagt het (indirect) bij aan het personeelstekort in de zorg.
Vertrouwensrelatie zorgverzekeraar
Uit onderzoek blijkt dat de vertrouwensrelatie tussen zorgprofessionals en zorgverzekeraars sterk onder druk staat. Ruim 60% van de zorgprofessionals ervaart weinig tot geen vertrouwen vanuit de zorgverzekeraar. Dit wordt onder meer gevoed door de enorme verantwoordingsplicht die zorgverzekeraars vragen. Al jarenlang, zo blijkt uit de [Ont]Regelmonitor, wijzen zorgprofessionals zorgverzekeraars aan als grootste veroorzaker van administratie- en regeldruk. VWS kan een belangrijke rol spelen in anders inrichten van het verantwoordingsproces. De huidige nadruk op rechtmatigheidscontroles staat haaks op een systeem van verantwoorden, dat is gebaseerd op vertrouwen en doelmatigheid.
