Samen beslissen is een van de belangrijke focuspunten voor de transformatie die de zorgsecrot moet ondergaan om de zorg ook in de toekomst bereikbaar en betaalbaar te kunnen houden. In een interview op ZonMw vertellen neuroloog en hoogleraar Marian Majoie en senior beleidsmedewerker Klaartje Spijkers over het project om een community en leerplatform voor richtlijnontwikkeling te creëren. Dat moet bijdragen aan samen beslissen, betere behandelingen en lagere zorguitgaven.
Neuroloog Marion Majoie ontwikkelde samen met een werkgroep de richtlijn Epilepsie digitaal en modulair van opzet gemaakt. Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten van Klaartje Spijkers is verantwoordelijk voor het onderhoud van 650 richtlijnen, onderverdeeld in 15.000 modules. Het Kennisinstituut heeft bovendien de ambitie om, onder andere in het kader van de transformatie naar toekomstbestendige zorg, jaarlijks een deel van die 15.000 modules te herzien.
"Richtlijnen zijn een fantastisch instrument. Het brengt wetenschappelijke kennis, leiderschap, professionaliteit, wet- en regelgeving, patiëntenperspectief en nog veel meer samen. En het stimuleert samenwerking", vertelt Marian.
Zorgprofessionals onvoldoende op de hoogte
Het viel Marian op dat zorgprofessionals nog onvoldoende op de hoogte zijn van elkaars richtlijnen en de manier waarop deze ontwikkeld worden. Daarvoor bestond in het verleden, het pre-digitale en online tijdperk, een speciaal boekje. Nadeel van die in boekvorm geprinte richtlijnen was wel dat de informatie op het moment van lezen vaak al weer verouderd was. "Met het opzetten van een community en leerplatform voor richtlijnontwikkeling gaan we daar nu samen dynamisch aan de slag", aldus Marian.
Met samen doelt Marian op de samenwerking met het Kennisinstituut van de Federatie van Medisch Specialisten, de Universiteit Maastricht, Patiëntenfederatie Nederland, NHG (huisartsen), Akwa GGZ, KNGF (fysiotherapeuten) en V&VN (verpleging en verzorging). Het doel is om zo de interprofessionele samenwerking rond richtlijnontwikkeling, -toepassing en -implementatie te bevorderen en bij te dragen aan toekomstbestendige zorg.
Richtlijnen voor toekomstbestendige zorg
Senior beleidsmedewerker Klaartje Spijkers van de Patiëntenfederatie put voor deze ontwikkeling en de ambitie ook uit eigen ervaringen. Haar zoontje heeft Duchenne. Toen ze aanklopte bij een loket, bestond er nog geen richtlijn. "Ze vonden dat ze het zelf moesten oplossen en verwezen niet door naar iemand die er meer verstand van had. Ik hoop met dit project professionals ervan bewust te maken dat als er gediagnosticeerd moet worden, ze tijdig doorverwijzen. En vervolgens dat ze na de diagnose samen beslissen met de patiënt. Wat houdt de behandeling in, wat zijn de opties, de voor- en nadelen en wat betekent dit voor die patiënt?", vertelt Klaartje.
"Zowel zorgprofessional als patiënt willen de juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment. Daarom mag de stem van degene waar de richtlijn voor bedoeld is in richtlijnontwikkeling niet ontbreken. Daar zorgt in dit project Klaartje voor", vult Marian aan.
Dynamisch en vernieuwend
Voor een succesvolle community is het volgens Marian van groot belang dat de richtlijnontwikkeling vernieuwend én dynamisch is. "Jonge mensen kijken met een frisse blik en stellen kritische vragen. Daarom vinden we het belangrijk dat er tijdens hun carrière, maar zeker ook al in de opleidingen, aandacht is voor richtlijnontwikkeling. Enige kanttekening: een opleiding moet dan wel zo in elkaar zitten, dat de verworven kennis direct toepasbaar is. Anders gaat de kennis te snel weer verloren. (Toekomstige) zorgprofessionals hoeven niet alle richtlijnen uit hun hoofd te kennen, maar moeten weten dat ze er zijn, wat zo’n richtlijn inhoudt, waar ze hem kunnen vinden en hoe ze hem kunnen gebruiken", aldus de neuroloog.
De kennisgroep komt in september bij elkaar. De deelnemers gaan gezamenlijk aan de slag, maar ook vanuit hun eigen perspectief. Later dit jaar wordt een grotere bijeenkomst georganiseerd voor iedereen die iets met richtlijnen te maken heeft. "Kennisinstituten, huisartsen, verpleegkundigen en verzorgenden, paramedici, mondzorg, ouderenzorg, jeugdhulp… tot in het sociaal domein heb je partijen die zich bezighouden met richtlijnen of kwaliteitsstandaarden. Want er wordt zelfs verschillende terminologie gebruikt. We willen met elkaar in gesprek om van elkaar te leren en tot een basaal gemeenschappelijk kader te komen voor richtlijnontwikkeling", vertelt Klaartje.
