Nu steeds meer landen besluiten tot een samenscholings- of uitgaansverbod rijst de vraag hoe deze maatregelen gehandhaafd moeten worden. In Nederland is de afgelopen dagen al pijnlijk duidelijk geworden dat de noodzaak van afstand houden en thuis blijven nog lang niet tot iedereen doorgedrongen is.
Een aantal landen heeft inmiddels besloten de locatiegegevens van smartphones te gebruiken om geïnfecteerde personen te volgen en het publiek tijdens de Covid-19 crisis gerichter te waarschuwen. In de tien landen waarvan op dit moment bekend is dat ze de smartphone locatiegegevens gebruiken, betreft het in de meeste gevallen geanonimiseerde data. Daarmee wordt in kaart gebracht hoe (groepen) mensen zich voortbewegen, met name in risicogebieden.
Een aantal landen gaat echter, vanuit het zicht van de privacy, een stuk verder. Van het traceren van individuele personen tot en met het bezoeken van mensen die het uitgaansverbod of de verplichte quarantaine overtreden hebben.
Voor zover bekend worden dergelijke maatregelen, en het gebruik van gps-data van smartphones, in Nederland nog niet ingezet. Wel is ook hier te merken dat steeds meer beperkende voorwaarden geschrapt worden om maatregelen, zoals zorg op afstand, te stimuleren die de verspreiding van Covid-19 kunnen vertragen.
Korea's 'persoonlijke' waarschuwingen
In Zuid-Korea kan iedereen die dat wil een online kaart raadplegen waarop precies te zien is waar geïnfecteerde corona patiënten zich bevinden en geweest zijn. Daarvoor wordt overigens niet alleen gebruik gemaakt van smartphone-locatiegegevens. Het land zet ook betaalgegevens, bijvoorbeeld van creditcards, in bij het samenstellen van de publiek toegankelijke 'corona-kaart'.
Behalve dat de kaart door iedereen geraadpleegd kan worden, heeft de Zuid-Koreaanse regering ook een sms-waarschuwingssysteem opgezet. Burgers die mogelijk contact hebben gehad, of dreigen te hebben, met een geïnfecteerd persoon worden met een sms daarvoor gewaarschuwd. Die inhoud van die sms-berichten varieert. Zo kan er een melding verstuurd worden dat je in de buurt bent van een locatie die onlangs door een geïnfecteerd persoon bezocht is. Maar er worden ook berichten verstuurd waarin via een kaart getoond wordt waar een geïnfecteerd persoon overal geweest is voordat hij of zij in het ziekenhuis belandde.
Israel's lik-op-stuk beleid
De Israëlische regering heeft besloten dat de extreme smartphone tracking-regels nu ook ingezet mogen worden bij het handhaven van het uitgaansverbod en volgen van corona-patiënten. Tot nu mochten die regels alleen gebruikt worden voor het volgen van terroristen.
In de praktijk betekent het dat de autoriteiten op elk moment kunnen controleren of geïnfecteerde personen en mensen in (thuis)quarantaine zich aan de regels houden. Doen ze dat niet, dan kunnen ze een bezoek verwachten van de politie, met alle mogelijke gevolgen vandien.
In Taiwan is een vergelijkbare maatregel ingesteld. Zij het dat die regering heeft besloten alleen personen te volgen die verplicht in quarantaine zitten. Mocht zo iemand het huis verlaten, dan wordt de politie gealarmeerd.
De 'twee meter app' van Singapore
Singapore pakt het iets anders aan. Daar is enkele dagen geleden een app gelanceerd om mensen te identificeren en waarschuwen die in contact gekomen zijn met een geïnfecteerd persoon. Daarbij wordt gebruik gemaakt van Bluetooth data om te achterhalen of de persoon in kwestie zich minimaal 30 minuten binnen twee meter van een geïnfecteerd persoon heeft opgehouden.
Een voorbeeld van mislukt initiatief komt uit Iran. Daar lanceerde de overheid begin maart een app gelanceerd die, zo werd geclaimd, middels een aantal ja/nee vragen een corona-diagnose zou kunnen stellen. Iraniërs werd gevraagd die app te installeren, de vragen te beantwoorden en bij een positieve 'diagnose' naar een ziekenhuis te gaan. De app is inmiddels offline gehaald.
Geanonimiseerde smartphone-gegevens
In België, Duitsland, Italië en Oostenrijk hebben de overheden, samen met telecomproviders, besloten om locatiegegevens van smartphones geanonimiseerd te gebruiken. Onder andere om in kaart te brengen hoe en waar mensen zich tijdens de beperkende maatregelen bewegen en ophouden.
Met de informatie die deze landen zo verzamelen wordt het beleid, en waar nodig ook de handhaving, voor de aanpak van de Covid-19 crisis bijgesteld.
