In de afgelopen jaren hebben de centralisatie en concentratie van spoedeisende hulp (SEH) diensten wereldwijd het zorglandschap ingrijpend veranderd, zoals beschreven in rapporten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), waaronder The World Health Report 2022, en nationale gezondheidsautoriteiten.
Hoewel deze veranderingen gericht zijn op het verbeteren van de efficiëntie en kwaliteit, roept dit zorgen op over de toegankelijkheid van basis-spoedeisende zorg in kleinere, landelijke of afgelegen gebieden. Zou remote consultatie en supervisie, ondersteund door telemedicine, de sleutel kunnen zijn tot het behouden van rechtvaardige en effectieve spoedeisende zorg in deze regio’s? Dit artikel onderzoekt de mogelijkheden, uitdagingen en praktijkvoorbeelden van telemedicine in de spoedeisende zorg.
Rol telemedicine in spoedeisende zorg
Telemedicine verwijst naar het leveren van medische zorg op afstand via communicatietechnologie. In de spoedeisende zorg omvat dit realtime videoconsultaties, monitoring op afstand van patiënten en tele-triagesystemen. Deze tools stellen zorgverleners in staat om zelfs van grote afstand deskundig advies te geven en cruciale beslissingen te ondersteunen.
Zo kunnen in het Duitse Beieren ambulanceverpleegkundigen via het telemedicine-platform 'Telenotarzt' direct contact opnemen met een neuroloog in een gespecialiseerd ziekenhuis, wat resulteerde in een tijdige diagnose en het starten van trombolyse bij patiënten met een herseninfarct. De specialist analyseerde in realtime de symptomen van een patiënt met een vermoedelijke beroerte en adviseerde onmiddellijk om met trombolyse te beginnen. Deze aanpak bespaarde kostbare tijd en voorkwam onnodige vertragingen bij de behandeling. Door de kloof te overbruggen tussen afgelegen locaties en gespecialiseerde zorgcentra, kan telemedicine levens redden en de resultaten verbeteren.
Supervisie op afstand
De concentratie en centralisatie van zorg in gespecialiseerde centra stelt hogere eisen aan de beschikbaarheid van expertise. Hierdoor wordt het in kleinere ziekenhuizen steeds lastiger om 24/7 specialistische zorg aan te bieden. Supervisie en consultatie op afstand bieden hier een innovatieve oplossing.
Door gebruik te maken van telemedicine kunnen patiënten in regionale ziekenhuizen behandeld worden met begeleiding van gespecialiseerde artsen op afstand. Zo ontstaat een optimale balans: de kwaliteit en expertise van een gespecialiseerd centrum gecombineerd met de persoonlijke, nabij gelegen zorg van een regionaal ziekenhuis.
Toegang tot expertise verbeteren
Telemedicine biedt kleinere ziekenhuizen toegang tot specialistische kennis, wat met name cruciaal is in regio’s waar door centralisatie bepaalde zorgfuncties zijn verdwenen. Een onderzoek in The American Journal of Emergency Medicine laat zien dat het gebruik van telemedicine in rurale gebieden leidde tot een stijging van 32% in effectieve interventies en een verkorting van de wachttijd voor specialistische consultaties met gemiddeld 18 procent.
Ook in Nederland kan dit model van toegevoegde waarde zijn, bijvoorbeeld wanneer een kleinere SEH-afdeling (of een ambulanceverpleegkundige) in de nacht een neuroloog wil raadplegen voor een patiënt met uitvalsverschijnselen. Zo kan sneller een juiste diagnose gesteld worden en kan de behandeling tijdig starten.
Kwaliteit van zorg verhogen
Remote supervisie verbetert niet alleen de snelheid, maar ook de kwaliteit van zorg. Complexe medische gevallen kunnen in overleg met specialisten op afstand worden beoordeeld, wat leidt tot nauwkeurigere diagnoses en betere behandelplannen. Uit onderzoek blijkt dat SEH-afdelingen die gebruikmaken van telemedicine een hogere naleving van klinische richtlijnen rapporteren wat de kans op fouten verkleint en de patiëntveiligheid verhoogt.
Kosteneffectiviteit vergroten
Telemedicine kan ook aanzienlijke kostenbesparingen opleveren door onnodige patiëntentransfers te voorkomen. In plaats van patiënten naar een verder gelegen gespecialiseerd centrum te verplaatsen kan een consult op afstand vaak al duidelijkheid bieden over de noodzaak van een transfer waarbij, onder supervisie van het expert-centrum, de patient vaak lokaal behandeld kan worden. Dit bespaart niet alleen kosten, maar verlaagt ook de druk op gecentraliseerde ziekenhuizen, terwijl het kleine of perifere ziekenhuis meer casussen zelfstandig kan afhandelen.
Praktijkvoorbeelden en succesverhalen
Duitsland: gecentraliseerde telemedicine voor noodhulpdiensten:
Duitsland heeft telemedicine-hubs opgezet die dienen als centrale knooppunten voor het ondersteunen van noodhulp in landelijke gebieden. Deze hubs maken gebruik van geavanceerde technologie, zoals mobiele diagnostische apparaten en AI-gebaseerde triagesystemen, om ambulancepersoneel en artsen in kleinere SEH-afdelingen in realtime te ondersteunen. Onderzoek door het Duitse Instituut voor Gezondheidszorg (DIH) benadrukt dat deze aanpak tot 25 procent lagere operationele kosten en verbeterde patiëntuitkomsten leidde.
Verenigde Staten: verminderen van overbelasting op SEH-afdelingen
In de Verenigde Staten heeft de integratie van telemedicine geholpen om de overbelasting van SEH-afdelingen tegen te gaan. Door middel van remote consultaties worden triages versneld en kunnen patiënten sneller worden beoordeeld door specialisten. Dit vermindert wachttijden en optimaliseert de doorstroming in drukke zorginstellingen. Hierdoor kunnen de schaarse middelen binnen deze instellingen efficiënter worden ingezet.
Australië: verbetering van landelijke gezondheidszorg
In Australië speelt telemedicine een cruciale rol in het overbruggen van de enorme geografische afstanden tussen gemeenschappen. Overheidsgefinancierde programma’s zorgen ervoor dat SEH-artsen op afstand (ook vanuit Nederland) kunnen worden geraadpleegd, waardoor inwoners van afgelegen gebieden toegang hebben tot tijdige en gespecialiseerde medische zorg. Deze aanpak heeft niet alleen levensreddende voordelen, maar draagt ook bij aan de algehele toegankelijkheid van gezondheidszorg in het land.
Uitdagingen bij implementatie
De invoering van telemedicine in de spoedeisende zorg kent enkele belangrijke obstakels. Zorgverleners moeten voldoende getraind in het gebruik van deze technologieën. In sommige gevallen stuiten nieuwe werkwijzen op weerstand vanwege de onbekendheid van de mogelijkheden van telemedicine, het idee van complexiteit of angst verstoring van bestaande workflows.
Veelbelovende oplossing
Remote consultatie en supervisie via telemedicine bieden een veelbelovende oplossing voor de uitdagingen die centralisatie in de spoedeisende zorg met zich meebrengt. Door de toegang, kwaliteit en kosteneffectiviteit te verbeteren, kan telemedicine helpen basis spoedeisende diensten te behouden in kleinere SEH-afdelingen en in landelijke gebieden.
Terwijl gezondheidssystemen blijven evolueren, biedt telemedicine een brug naar rechtvaardige en efficiënte zorg. Door deze transformatieve technologie te omarmen, kunnen we ervoor zorgen dat elke patiënt top zorg krijgt ongeacht de locatie.
Referenties
- Society for Academic Emergency Medicine. Telehealth in Emergency Medicine. Geraadpleegd van saem.org.
- International Journal of Emergency Medicine. De rol van telemedicine in spoedeisende zorg. Geraadpleegd van intjem.biomedcentral.com.
- Emergency Medicine Journal. Verminderen van overbelasting door telemedicine. Geraadpleegd van emj.bmj.com.
- Health Economics Review. Kosteneffectiviteit van telemedicine in noodhulpdiensten. Geraadpleegd van healtheconomicsreview.biomedcentral.com.
- Obstakels bij de adoptie van telemedicine in spoedeisende zorg. Geraadpleegd van Springer.com.
