De zorgsector speelt een belangrijke rol in de klimaatcrisis. De zorgsector is verantwoordelijk voor 7% van de Nederlandse CO2-voetafdruk en 4,6% van de totale CO2-uitstoot wereldwijd. Onderzoekers van het Dana-Farber Cancer Institute, de Harvard Medical School in Boston en het Massachusetts General Hospital besloten te onderzoeken of het gebruik van telezorg de CO2-uitstoot van bezoeken aan het ziekenhuis kan verlagen.
Telezorg is zorg die digitaal wordt geleverd via bijvoorbeeld een app waar foto’s worden toegevoegd of een videoconsult. Het potentieel van deze vorm van digitale zorg, om mensen met vervoersproblemen te helpen, is al goed gedocumenteerd. Het feit dat patiënten geen auto hoeven te gebruiken bij het bezoek aan zorgverleners en door virtuele zorg dus aanzienlijk minder benzine, diesel of gas verstoken, is echter nog nauwelijks diepgaand onderzocht.
Analyse van alle aspecten
Om het verschil in CO2-uitstoot te bepalen, analyseerden de onderzoekers de gegevens van ruim 120.000 patiënten die onder behandeling waren voor kanker in het Dana-Farber Cancer Institute tussen mei 2015 en december 2020. Met behulp van een levenscyclusanalyse beoordeelden ze de milieu-impact van verschillende aspecten van ziekenhuisbezoeken, zoals de reis van en naar het ziekenhuis en het stroomverbruik voor liften, verlichting en computers.
Vervolgens analyseerde het onderzoeksteam het verschil in CO2-uitstoot tussen twee periodes: de periode van mei 2015 tot februari 2020, waarin patiënten nog vaak naar het ziekenhuis kwamen, en de periode van maart 2020 tot december 2020, die in het teken stond van zorg op afstand. De resultaten lieten zien dat de CO2-uitstoot van het Dana-Farber Institute in de telezorgperiode 36,4 kg per dag minder was dan in de periode met fysieke bezoeken aan het ziekenhuis. Dat is een daling van 81,3%.
Minder overlijdens
Door deze cijfers te extrapoleren naar de 10,3 miljoen Amerikanen die in dezelfde periode de diagnose kanker kregen, stelden de onderzoekers vast dat gedecentraliseerde telezorg de landelijke CO2-uitstoot jaarlijks met 75,3 miljoen kg CO2-equivalenten kan verlagen. Dat komt overeen met een geschatte jaarlijkse verlaging van het aantal gezonde levensjaren dat de totale Amerikaanse bevolking verliest door ziekte van 62,7 naar 47,7 jaar.
Daaruit concludeerden de onderzoekers vervolgens dat telezorg de CO2-uitstoot van bezoeken aan het ziekenhuis met ongeveer een derde kan verlagen. En die verlaging leidt weer tot een kleine maar rechtstreekse verlaging van het aantal wereldwijde overlijdens.
Ongelijkheid
Andrew Hantel, die het onderzoek mede leidde, maakte wel de kanttekening dat het gebruik van telezorg de ongelijkheid in de toegang tot kankerzorg mogelijk kan vergroten. Hoewel het potentieel makkelijker wordt om deskundige zorg te krijgen met minder reistijd, kan deze ontwikkeling er ook toe leiden dat de virtuele afspraken bovenop de fysieke afspraken komen in plaats van ze deels te vervangen.
Hantel: “Dat kan lastig zijn voor ouderen en mensen die geen goede internetverbinding hebben. In sommige gevallen maakt het het ook moeilijker voor artsen om een diagnose te stellen en de patiënt te behandelen. Onze bevinding dat telezorg de CO2-uitstoot verlaagt, voegt een extra laag toe aan de discussie hierover.”
Resultaten bevestigen eerder onderzoek
De resultaten van dit onderzoek sluiten aan bij eerdere berichten dat telezorg een gunstige invloed heeft op de CO2-uitstoot. Zo bouwde Wexner Medical Center enkele jaren geleden een dashboard om de milieu-impact van het telezorgaanbod van de medische faciliteit in te schatten. De cijfers waren indrukwekkend: tussen juli 2019 en februari 2020 vonden 800 digitale afspraken plaats. In de twee jaar daarna waren dat er maar liefst 768.970. Dit heeft naar schatting 81 miljoen kilometer aan reizen voorkomen, 8,33 miljoen liter benzinebesparing opgeleverd en 25 ton aan ‘afspraakgerelateerd afval’ voorkomen en meer dan 17.500 metrische ton koolstofdioxide vermeden.
Opvallend was dat de patiënttevredenheidsscores hoog bleven, want de digitale zorgverlening werd gewaardeerd. Het extra gebruik van elektriciteit tijdens digitale sessies werd niet meegenomen in de berekeningen, maar het is niet waarschijnlijk dat dit aanzienlijke effecten had. Het Wexner Medical Center timmert ook op andere gebieden aan duurzaamheid zoals op de website expliciet blijkt.
