Het diagnostisch HLA-laboratorium in het LUMC, dat betrokken is bij 40 procent van de orgaantransplantaties in Nederland, is onlangs dusdanig gemoderniseerd dat het daarmee alle extra mogelijkheden heeft gekregen om voorop te blijven lopen. In dit state-of-the art laboratorium wordt vanaf deze maand alle HLA-gerelateerde diagnostiek rondom orgaantransplantaties uitgevoerd. (Beeld LUMC)
Het gaat in het geaccrediteerde Leidse HLA-lab om 24/7-dienstverlening rondom orgaantransplantaties voor het LUMC, het Erasmus MC en Eurotransplant. Daarnaast is het laboratorium onmisbaar voor HLA-bepalingen bij stamceltransplantaties in volwassenen en kinderen in het LUMC en voert het HLA-typeringen uit die van belang zijn bij auto-immuunziekten en medicijnovergevoeligheid.
Wensen gebruikers HLA-lab
Bij de modernisering van het HLA-lab is volop aandacht geschonken aan de behoeften van de gebruikers door hen te betrekken bij het intekenen en inrichten van het lab. Aan hun wensen ten aanzien van bijvoorbeeld de grote van de ruimtes en de volgorde en verdeling daarvan. Ook is er voorzien in een aparte kamer voor apparaten die veel herrie maken of warmte genereren. Voor analisten die voorheen de hele dag in het lab werkten, zijn aparte werkkamers gekomen.
Werd het uitvoeren van testen en vervolgens uitwerken van de resultaten werd allemaal in dezelfde labruimte gedaan, dat gebeurt nu in de werkkamer waar de analisten alles rustig kunnen uitwerken. Deze werkkamers zijn in verband met het daglicht allemaal bewust aan de raamkant gesitueerd. Voor de andere ruimtes is gebruik gemaakt van glazen wanden zodat er daar ook veel licht binnenkomt.
Grootste HLA-lab en nationaal referentielab
In het toekomstbestendige lab dat nu is ontstaan, worden werkzaamheden uitgevoerd voor het LUMC en het Erasmus MC. Daarbij wordt bovendien nauw samengewerkt met het Eurotransplant Referentielab. Hiervoor is een hele goede wisselwerking in diagnostiek en research nodig. Daarnaast is het HLA-lab in het LUMC als nationaal referentielaboratorium bestempeld.
In het geval een ander transplantatiecentrum in Nederland of in België op een probleem stuit en er daarbij zelf niet uitkomt, zal een monster naar het Leidse HLA-lab opgestuurd worden met het verzoek of zij het willen nakijken. Daarbij kan het gaan om een lab-bepaling, maar ook om een advies. Dient er zich een patiënt aan die moeilijk te transplanteren is dan wordt Dave Roelen, hoofd van het HLA-lab, gevraagd om aan te sluiten bij de bespreking. Dankzij Microsoft Teams is het tegenwoordig heel eenvoudig om dat te realiseren. Roelen zit dan ook regelmatig ‘aan tafel’ met nefrologen en andere specialisten uit het hele land.
Europees Referentielab voor klinische studie
In het kader van een klinische studie rondom het nieuwe medicijn Imlifidase, is het HLA-laboratorium het referentielab geworden, een studie rondom moeilijk te transplanteren patiënten. Bij deze patiënten is er sprake van de aanwezigheid van veel antilichamen die een contra-indicatie of risicofactor zijn voor een transplantatie. Soms zijn patiënten zo breed geïmmuniseerd door transfusies, zwangerschappen of transplantaties dat er bijna geen donor te vinden is. In die gevallen wordt dit medicijn gegeven.
De werking van het medicijn zit hem in het feit dat het een enzym is dat antilichamen kapot knipt waardoor je het orgaan toch kunt transplanteren. Hansa, de Zweedse producent van het medicijn, laat het medicijn kleinschalig toepassen in 25 transplantatiecentra in Europa waaronder het Leidse transplantatiecentrum. Voor het gestandaardiseerd volgen van al die patiënten is het Leidse HLA-lab uitgekozen. Een hele mooie ontwikkeling voor het lab.
HLA-typering in 24/7 setting
De mogelijkheid om te beschikken over ruimte voor testen van nieuwe ontwikkelingen waarvoor andere apparatuur nodig is, maakt het nieuwe lab toekomstbestendig. Goed voorbeeld is een nieuwe techniek waarbij de typering op ‘hoge resolutie’ net zo kort duurt als de HLA-typering op ‘lage resolutie’, namelijk tussen de twee en drie uur. Nu nog kost een HLA-typering op ‘hoge resolutie’ tot tien dagen waardoor deze niet toepasbaar is in de spoed-setting.
Door de modernisering die significante verbeteringen heeft opgeleverd, biedt het lab kansen om nieuwe technieken te introduceren om in een aantal uur een HLA-typering op ‘hoge resolutie’ te verkrijgen. In december zal daartoe een nieuwe techniek naar het lab komen die het HLA-lab als een van de eerste labs mag uittesten. De toepassing hiervan draagt uiteindelijk bij aan een betere allocatie van donororganen aan patiënten, en daarmee hun overleving.
