Een consortium van onderzoekers uit Utrecht, Leiden, Amsterdam en Groningen (UMCG/Rijksuniversiteit Groningen), gaat onder leiding van Roel Vermeulen (Utrecht) onderzoeken welke factoren van het exposoom belangrijk zijn voor gezondheid en hoe deze factoren werken. Daarbij maken de onderzoekers gebruik van Lifelines, een grootschalig onderzoeksprogramma met als doel om beter te begrijpen hoe mensen gezonder oud kunnen worden.
In het UMCG richten we ons binnen het Exposome-NL project op het interne exposoom; de omgevingsfactoren in ons lichaam. De belangrijkste factor daarbij is het microbioom in onze darmen. Het microbioom is samengesteld uit honderden micro-organismen, waaronder bacteriën en virussen en verschilt van persoon tot persoon.
De subsidie stelt de wetenschappers in staat te onderzoeken wat precies de rol van het microbioom is in de wisselwerking met omgevingsfactoren: luchtvervuiling, chemische stoffen, dieet en leefstijl. Ook kijken zij naar hoe de omgevingsfactoren de activiteit van de genen beïnvloedt.
Meer inzicht in risicofactoren
Hiervoor werken de onderzoekers nauw samen met Lifelines. Lifelines beschikt over unieke en uitgebreide exposoom data van bewoners uit Noord-Nederland, verzameld over een langere periode. Door deze data via zogenaamde ‘big data analyses’ te koppelen aan genetische informatie en het microbioom, willen we doorgronden hoe de omgevingsfactoren invloed hebben op gezondheid en het ontstaan van ziekte.
Lifelines heeft in de afgelopen jaren gezorgd voor substantiële spin-off, zowel wetenschappelijk gezien, als maatschappelijk en economisch. Op basis van Lifelines-gegevens zijn inmiddels meer dan 450 onderzoeksaanvragen goedgekeurd en zo’n 250 wetenschappelijke publicaties tot stand gekomen. Door Lifelines is meer inzicht verkregen in risicofactoren en ook eerdere signalering van eventuele afwijkingen bij deelnemers, waardoor betere preventie, en vroege diagnose en behandeling mogelijk is.
Miljoenensubsidie
Het uitgangspunt van het wetenschappelijk onderzoek in het UMCG is om meer gezonde jaren toe te voegen aan het leven. Daarom verrichten we onderzoek naar de mechanismes van ziektes, dus naar de vraag: wat ligt ten grondslag aan een ziekte? Ook zoeken de wetenschappers naar manieren om ziektes te voorkomen, en, als er toch ziektes ontstaan, naar nieuwe manieren om die vast te stellen en te behandelen.
Voor het onderzoek ontvangt het consortium 18 miljoen euro vanuit de Zwaartekrachtsubsidie. De deelnemende instituten leggen daar zelf nog acht miljoen euro bij. In de zomer van vorig jaar werd bekend dat het ministerie van VWS De komende vijf jaar vier miljoen euro per jaar investeert voor de uitvoering van de derde onderzoeksronde.
