Nieuwe zorginkoopmethode CZ zorgkantoor biedt ruimte aan innovatie en creativiteit

do 14 december 2023
Nieuwe zorginkoopmethode CZ zorgkantoor biedt ruimte aan innovatie en creativiteit
Innovatie
Premium

De uitdagingen binnen de langdurige zorg zijn enorm. De druk op de toegankelijkheid van zorg neemt steeds verder toe. Er is sprake van een sterke groei van het aantal cliënten, een krappe arbeidsmarkt en uitdagingen rondom de betaalbaarheid van zorg. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, kunnen we niet op dezelfde manier verder gaan. Verandering is noodzakelijk.

CZ zorgkantoor werkt actief samen met zorgaanbieders om de langdurige zorg duurzaam toegankelijk, betaalbaar en van goede kwaliteit te houden. Zij kopen zorg in bij zorginstellingen zoals verpleeghuizen, instellingen voor gehandicaptenzorg (GZ) en geestelijke gezondheidszorg (GGZ). En maken daarbij afspraken over de prijs en kwaliteit van de zorg. De basis hiervoor is het inkoopbeleid. 

Free proposal 

Voor het stimuleren en faciliteren van de noodzakelijke verandering, heeft CZ zorgkantoor een aantal nieuwe methoden geïntroduceerd in het inkoopbeleid 2024-2026. Eén van deze methoden is het Free proposal. Deze inkoopmethode geldt (vooralsnog) voor de inkoop van geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en ouderenzorg (V&V). 

Met behulp van het Free proposal daagt CZ zorgkantoor zorgaanbieders uit creatieve, innovatieve en impactvolle oplossingen te bedenken. Oplossingen die bijdragen aan het hoofddoel van het inkoopbeleid 2024-2026: het realiseren van passende, duurzaam toegankelijke langdurige zorg voor al onze cliënten in al onze regio’s waarmee uitdagingen van een grote groei van cliënten en een afnemende arbeidsmarkt het hoofd kan worden geboden. 

In co-creatie koers bepalen

In 2022 is CZ zorgkantoor gestart met de voorbereidingen voor het ontwikkelen van het zorginkoopbeleid 2024. Jaap Stappers, manager V&V, vertelt hierover: “In plaats van met een groep mensen achter een bureau te bedenken waar het beleid naar toe moet gaan en wat daarvoor nodig is, creëer je veel meer denkkracht door deze vragen aan de zorgaanbieder en cliëntenraden te stellen.” 

"De Free proposal-methode gaat een stap verder om beweging en verandering te realiseren"

CZ zorgkantoor kent zes regio’s met daarin ruim 160 zorgaanbieders in de ouderenzorg. In zes verschillende regiobijeenkomsten hebben gesprekken plaatsgevonden met bestuurders, strategen, financials en zorgprofessionals. Hierbij werden de uitdagingen, de doelen en bijbehorende bewegingen opgehaald. Ook werd aan hen gevraagd: wat is er nodig voor verandering? Deze koers is tijdens de tweede reeks aan regiobijeenkomsten vastgesteld. 

Inspiratie van buiten naar binnen 

“Tijdens de eerste regiobijeenkomsten kregen we de oproep van zorgaanbieders lef te tonen en ruimte te geven binnen het systeem”, vertelt Linsey Griep, Zorginkoper V&V. “Vanuit deze oproep zijn we op zoek gegaan naar een methode die hierop aansluit. We hebben ons laten inspireren door voorbeelden vanuit andere sectoren.” 

Een van de voorbeelden kwam bijvoorbeeld vanuit het gemeentelijk domein. Daar is men al bekend met een model dat lijkt op het Free proposal. Griep: “Met behulp van deze ervaring en kennis hebben wij met ondersteuning van een extern adviesbureau een eigen model gecreëerd. Een model dat passend is bij de doelen die we gezamenlijk met zorgaanbieders willen behalen. Waarmee we de kennis en expertise van zorgaanbieders uit de dagelijkse praktijk benutten.”

Vertrouwen en ruimte

Wat maakt Free proposal anders? Griep hierover: “Met het Free proposal geven wij zorgaanbieders vertrouwen en ruimte om samen nieuwe ideeën uit te werken. De basis is de hoofddoelstelling van het inkoopbeleid 2024-2026 en vooraf bekend. Hoe het doel behaald wordt, mag de zorgaanbieder zelf bedenken. Juist ook als dit compleet buiten de gebaande paden is. Er is ruimte om te leren en experimenteren."

Op voorhand is niet bekend met wat voor oplossingen zorgaanbieders komen, of wat dit voor CZ zorgkantoor betekent. “We vragen bij de inschrijving bewust aan de zorgaanbieder: hoe zien zij onze rol tijdens de uitvoering?”,  vervolgt Griep. “Uiteraard is het belangrijk dat het plan uiteindelijk een substantiële bijdrage levert aan de hoofddoelstelling. Een goed ingericht evaluatieproces helpt hierbij. Het sluiten van een overeenkomst met een onderwijsinstelling voor begeleiding van het evaluatieproces is daarom een voorwaarde." 

Stap verder

“We hebben al een algemeen inkoopbeleid dat voor de meeste van onze zorgaanbieders passend is. Waarbij we hen stimuleren doelen te behalen op basis van hun (integraal) strategisch veranderplan. We gaan ervan uit alle zorgaanbieders die al hebben”, benadrukt Stappers. “De Free proposal-methode gaat een stap verder om beweging en verandering te realiseren.”

Hierbij toont de zorgaanbieder maximale inspanning en creativiteit om de zorg écht anders te organiseren, vervolgt Stappers. “Onze zorgaanbieders kunnen alleen of samen met andere zorgaanbieders nadenken of én hoe ze gebruik willen maken van het Free proposal."

Er worden maximaal twee plannen geselecteerd per regio. “Het Free proposal vraagt de nodige capaciteit, inspanning en begeleiding van zowel de zorgaanbieder als het zorgkantoor”, benadrukt Griep.

Beoordelingsproces

Wat is er nog meer nieuw aan deze methode: de wijze van beoordeling. Een onafhankelijk beoordelingsteam beoordeelt de inschrijvingen. Dit team bestaat uit zowel interne (werkzaam bij CZ) als externe leden (bijv. werkzaam bij een universiteit). Zij beoordelen hoe het plan een bijdrage levert aan de hoofddoelstelling en hoe substantieel deze bijdrage is. De basis hiervoor is het beoordelingskader. Dit kader bestaat uit selectiecriteria, zoals maatschappelijke impact, kosteneffectiviteit en realisme/borging. 

Het team beoordeelt eerst onafhankelijk van elkaar alle plannen individueel. Vervolgens delen zij hun scores en bevindingen tijdens een bijeenkomst met het beoordelingsteam. Ieder lid krijgt naar aanleiding van dit overleg nog éénmalig de mogelijkheid de score bij te stellen. Tot slot wordt de score definitief vastgesteld en vindt de selectie plaats. 

Hoe nu verder?

In dit artikel hebben wij geschetst wat het Free proposal is en hoe we hierop zijn gekomen. Voor 2024 zijn er verschillende free proposals ingediend. Komend voorjaar zullen wij in ICT&health initiatieven uitlichten die via deze nieuwe inkoopmethode middelen toegekend hebben gekregen. Zo informeren wij, samen met de aanbieders in een vroege fase al de nieuwste ontwikkelingen zodat we samen de langdurige zorg toegankelijk en betaalbaar kunnen houden. 

Gezamenlijke waarden

Uit de gesprekken met de zorgaanbieders kwamen voorwaarden naar voren die nodig zijn om tot een adequate verandering te komen. Deze voorwaarden zijn vertaald naar gezamenlijke waarden. Deze waarden vormen de basis voor het ontwikkelen van het inkoopbeleid, maar gelden ook gedurende de periode waarin het beleid wordt uitgevoerd. Onderstaande afbeelding laat zien welke waarden dit zijn: