BovenIJ is sinds augustus 2023 geheel aardgasvrij. Het ziekenhuis leverde zo wederom een opmerkelijke prestatie op weg naar een lagere CO2-footprint. Alle ketels die op gas werden gestookt zijn stuk voor stuk afgesloten. De recente beslissing om in de keuken over te schakelen naar elektrisch koken, heeft zelfs geleid tot een volledige eliminatie van aardgasverbruik gedurende de zomermaanden. Alleen in de wintermaanden wordt nog een minimale hoeveelheid gas gebruikt voor luchtbevochtiging.
In een tijdperk waarin duurzaamheid en klimaatverandering essentiële agendapunten zijn in de bestuurskamers, heeft het BovenIJ Ziekenhuis de afgelopen jaren een opmerkelijke energietransitie ondergaan die nu zichtbare vruchten afwerpt. Milieucoördinator Mirjam Huisman van BovenIJ benadrukt dat deze prestatie is bereikt door de combinatie van durf en vastberadenheid.
Opvallend succesverhaal BovenIJ
Het gaat om een opvallend succesverhaal, waarbij het ketelhuis volledig is getransformeerd. Vier jaar geleden bulderden er nog stoomketels op gas, maar vandaag de dag zijn ze volledig uitgeschakeld dankzij duurzame verbeteringen, zoals de inzet van stadswarmte die opgewekt wordt door het verbranden van biomassa. Dat leidde al tot een vermindering van CO2 uitstoot met 1.200 ton. Een kleine HR-ketel fungeert nu als back-up voor de productie van stoom en een minimale hoeveelheid gas wordt gebruikt voor luchtbevochtiging in de winter. Deze strategische ommezwaai heeft niet alleen de snel stijgende gasprijzen overwonnen, maar ook bewezen dat een gedurfde visie een positieve invloed kan hebben op duurzaamheidsprestaties.
In 2022 volgde nog een grote ontwikkeling. Aansluiting op het Noord-Hollands Kanaal zorgde ervoor dat oppervlaktewater het gebouw kon koelen. Een grote buis pompt het water uit het kanaal direct op. Nadat het water de koude heeft afgegeven, stroomt het terug in het kanaal. Dit werkt fantastisch volgens betrokkenen. “Alleen hoog zomer is nu nog een koelmachine nodig waardoor in totaal nog eens 208 ton aan CO2-uitstoot wordt gespaard."
Groene gereedschapskist
Naast de uitdagingen van personeelstekorten wordt duurzaamheid een steeds prominentere zorgplicht voor zorgbestuurders. De gezondheidszorg is zich in toenemende mate bewust van haar ecologische voetafdruk. Terecht, want alleen al in Nederland is de zorgsector verantwoordelijk voor maar liefst 7% van de totale jaarlijkse CO2-uitstoot, wat neerkomt op zo’n 11 megaton. Het aanpakken van vervuiling door reizigerskilometers van patiënten, het hoge energiegebruik in zorgorganisaties en grote bergen afval zijn enkele kritieke aspecten hierbij. Hoewel duurzaamheidsstrategieën in ziekenhuizen variëren, is geen enkele zorgorganisatie in staat om dit thema te negeren.
Om voor de zorgsector nog beter op weg te helpen met verduurzaming, heeft brancheorganisatie Actiz onlangs een toolkit Duurzaamheid voor zorgorganisaties gepresenteerd. Dit essentiële document biedt zorginstellingen ondersteuning bij het opstellen van een duurzaamheidsstrategie. Deze 'groene gereedschapskist', vooral relevant voor ouderenorganisaties, biedt inzichten in doelen en acties aan de hand van de vijf thema's van de Green Deal 3.0. Het bevat waardevolle best practices, nuttige websites en concrete acties.
Koplopers Rijnstate en BovenIJ
Een inspirerend voorbeeld van een doelgerichte verschuiving naar duurzaamheid komt niet alleen van BovenIJ, maar zeker ook van Rijnstate Elst. Hier hebben ze zich bijna volledig toegelegd aan het gebruik van waterstof waarvoor een enorme tank op het terrein is geïnstalleerd. De energie voor de waterstof wordt vergaard met de opbrengst van 2.300 vierkante kilometer zonnepanelen. Dit initiatief markeert een duidelijke inzet om de CO2-uitstoot aanzienlijk te verminderen en een duurzamere benadering te omarmen.
Met het BovenIJ ziekenhuis en Rijnstate Elst als lichtende voorbeelden, staat de weg naar een duurzamere gezondheidszorg open. Deze initiatieven getuigen ten slotte van een groeiend bewustzijn van de ecologische impact van de sector en inspireren tot verdere actie. Als de gezondheidszorg blijft streven naar vernieuwing en duurzaamheid, ontstaat een verantwoorde toekomst tegemoet zien, waarin gezondheid en het milieu hand in hand gaan.
