De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) heeft ruim 4.000 mensen met kanker gepeild over digitaal contact met zorgverleners. Gevraagd is hoe zij staan tegenover mogelijkheden als beeldbellen, e-consulten en/of kankerspecifieke gezondheidsapps. Uit de peiling, Doneer Je Ervaring, blijkt dat de bereidheid voor het gebruik van die digitale middelen hoog is.
Irene Dingemans, belangenbehartiger Kwaliteit van Zorg bij NFK, is daarnaast erg verrast hoeveel respondenten positief zijn over digitaal contact en het delen van gegevens via apps en zelfs wearables. “Ook als het hier zou gaan om een voorhoede, dit biedt wel degelijk mogelijkheden om de zorg tijdens het intensieve behandeltraject beter en patiëntvriendelijker te maken. Hierbij is het uiteraard wel belangrijk dat privacy en goed gebruik van data geborgd zijn”, aldus Dingemans.
Beeldbellen is een goed alternatief
Bijna twee derde (62%) van de mensen met kanker vindt het inzetten van beeldbellen als vervanger voor een fysiek ziekenhuisbezoek (enigszins) een goed idee. Een van de redenen voor die positieve instelling is het feit dat veel patiënten beeldbellen veel persoonlijker vinden dan gewoon bellen. Daarnaast benoemen zij ook de reeds veelgenoemde bekende andere voordelen. Beeldbellen scheelt tijd, kosten en energie, met name omdat je niet naar het ziekenhuis hoeft te reizen. Opvallend is wel dat nog geen een op de tien patiënten (9%) zegt dat ze daar in de afgelopen drie jaar ook daadwerkelijk gebruik van gemaakt heeft.
De respondenten geven echter ook aan dat zeker niet alle afspraken geschikt zijn om via beeldbellen te voeren. Denk aan een intakegesprek of gesprek over behandelopties. En natuurlijk ook niet als een fysieke controle nodig is. Beeldbellen kan daarentegen wel worden ingezet voor tussentijdse uitslag- of (na)controle gesprekken. Wat echter uit de peiling ook blijkt, is dat een deel van de mensen vindt dat er nog altijd niets gaat boven fysiek contact in de zorg, ongeacht het type afspraak.
E-consulten nog weinig gebruikt
In de peiling werd gekeken naar het gebruik en de interesse voor e-consults zoals die in veel patiëntenportalen van ziekenhuizen aangeboden worden. Ook daar wordt nog relatief weinig gebruik van gemaakt (22%). Een derde van de respondenten geeft als reden daarvoor dat men niet weet dat het kan. Een kwart van de respondenten geeft wel aan hier interesse in te hebben.
De respondenten mét ervaring beoordelen het e-consult positief met een 7,9. “Soms zit je met een simpele vraag waar je de arts over wilt consulteren zonder direct fysiek belasting uit te oefenen op het spreekuur”, aldus een respondent.
Digitaal contact via gezondheidsapps
Gezondheidsapps op een smartphone of tablet worden door ruim vier op de tien (42%) van de respondenten gebruikt. Het betreft dan voornamelijk algemene gezondheidsapps. Kankerspecifieke apps worden slechts door 7% van de respondenten. Dit zijn de apps die meten hoe het fysiek en emotioneel met iemand gaat of geven inzicht in bijwerkingen van de behandeling. De mensen die zo’n app gebruiken zijn positief (7,5). Ruim twee derde (70%) staat positief tegenover de bereidheid om kankerspecifieke informatie via apps te delen met het ziekenhuis. Daarbij geven bijna negen op de tien mensen aan dit vooral te willen doen om aan de arts te laten weten hoe het lichamelijk gaat (86%). Ook de bijwerkingen van behandelingen (74%) en de geestelijke gesteldheid (62%) worden genoemd.
Bijna drie kwart van de respondenten (72%) is bekend met ‘wearables’. Denk daarbij aan een smartwatch of slim armbandje. Ruim een kwart (26%) zegt die ook al te gebruiken. Bijna 6 op de 10 is bereid om kankerspecifieke informatie via een wearable te delen met het ziekenhuis als ze die kans krijgen. Respondenten die aangeven apps en wearables liever niet te gebruiken, hebben met name zorgen over privacy en veiligheid, en zij vinden het te onpersoonlijk.
Biedt digitaal contact aan!
“Het voornaamste nu is dat de optie voor digitaal contact aangeboden wordt, zodat patiënten die wíllen, er gebruik van kunnen maken.” Ze benadrukt daarbij dat maatwerk een belangrijke voorwaarde is, want een deel van de patiënten wil niet via de digitale weg contact. En uiteraard blijven voor de meeste patiënten periodieke fysieke controles noodzakelijk. NFK is benieuwd naar de mogelijkheden van ziekenhuizen en de bereidheid van zorgprofessionals en gaat hierover graag met ze in gesprek", besluit Dingemans. Zij vindt het opvallend dat beeldbellen en e-consulten nog weinig gebruikt lijken te worden.
“Met het inzetten van apps en andere vormen van digitale zorg kunnen we bijwerkingen van bijvoorbeeld chemotherapie beter en eerder zien. Hierdoor kunnen we mensen met kanker mogelijk beter behandelen en hen meer kansen bieden op langer leven met een goede kwaliteit van leven. De bevindingen van de peiling zie ik als een oproep om digitale middelen meer in te zetten in de zorg en onderzoek te verrichten naar hoe we deze het beste kunnen gebruiken”, vertelt prof. dr. Hanneke van Laarhoven, internist-oncoloog bij Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam. Zij is dan ook enthousiast over de uitkomsten van de peiling. Bekijk hier de volledige resultaten van de Doneer Je Ervaring-peiling van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK)
