Ouderenzorgorganisatie tanteLouise, zorgverzekeraar CZ en Result Laboratorium starten samen een onderzoek naar ‘medicatie op maat’ voor mensen met dementie. Doel van de pilot is om bij cliënten op basis van hun DNA-profiel al op voorhand vast te stellen wat het meest effectieve geneesmiddel is, maar vooral ook de optimale dosering daarvan. Maandag 8 juli hebben de bestuurders van tanteLouise en Result Laboratorium een intentieverklaring ondertekend om het onderzoek uit te voeren onder verpleeghuisbewoners van tanteLouise.
In ICT&health 2 (april 2024) kondigden Result Laboratorium, CZ Zorgkantoor en tanteLouise het onderzoek op het gebied van personalized medicine al aan, met als primair doel: het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met dementie. ‘En wellicht kunnen we daarmee ook de zorgvraag verlagen’, schreef bestuurder Jan-Kees van Wijnen van tanteLouise destijds in ICT&health. ‘Dat laatste zou natuurlijk goed nieuws zijn voor onze zorgmedewerkers die op deze manier hun werk onder betere omstandigheden kunnen uitvoeren.’
‘Interessant en veelbelovend’
Van Wijnen noemt het onderzoek ‘interessant en veelbelovend’ in een persbericht naar aanleiding van de nu officiële samenwerking. “Als we op basis van het persoonlijke DNA-paspoort onze cliënten direct het juiste medicijn in de juiste dosering kunnen toedienen, zou dat fantastisch zijn. Onderdosering of overdosering kan ernstige gevolgen hebben zoals bijwerkingen of gedragsproblemen.” Dat voorkomen of beperken, moet ervoor zorgen dat cliënten de genoemde hogere kwaliteit van leven krijgen en zorgmedewerkers profiteren van minder zorgvraag.
De bestuurder stelt met ‘gezonde spanning’ uit te kijken naar de resultaten van het onderzoek. Immers, door op basis van het persoonlijke DNA vooraf een zogeheten farmacogenetisch profiel vast te stellen kunnen meer problemen worden voorkomen. Zo kan bijvoorbeeld bij cliënten die bij de standaarddosering van een bepaald medicijn ongewoon hoge of lage plasmaspiegels laten zien, een genetische oorzaak worden aangetoond of uitgesloten. Door toediening van medicatie op maat kunnen nadelige bijwerkingen worden gereduceerd of zelfs helemaal voorkomen.“
Langer regie behouden
Het aantal ouderen met dementie groeit de komende jaren fors. De inzet bij tanteLouise is om deze mensen zo zelfstandig en zelfredzaam te maken dat ze langer de regie over hun eigen leven kunnen houden. Plezierig, veilig en betekenisvol. Van Wijnen: “Dan is het wel zo fijn dat je niet maandenlang loopt te kwakkelen omdat je medicatie niet optimaal is.”
Hans Linn, bestuurder van Result Laboratorium, schetst dat eerdere resultaten met het farmacogenetische paspoort bij andere doelgroepen - zoals in de ggz, waardevol en veelbelovend waren. “Dankzij het DNA-paspoort kunnen psychiaters beter passende medicatie voorschrijven. Dat komt de behandeling ten goede. Met deze nieuwe pilot hopen we op een soortgelijke uitkomst zodat we onrustgevoelens en onbegrepen gedrag kunnen verminderen en zo de kwaliteit van leven bij mensen met dementie kunnen verbeteren.”
Over het onderzoek
De studie begint met een praktijkonderzoek bij twintig verpleeghuisbewoners van tanteLouise, aldus Van Wijnen afgelopen april in ICT&health 2. Dit betreft mensen die veel bijwerkingen ervaren in hun medicijngebruik of bij wie de gebruikte medicijnen niet of nauwelijks werken. Zij krijgen allemaal een DNA-paspoort via Result Laboratorium.
Aan de hand van de resultaten bekijkt de specialist ouderengeneeskunde van tanteLouise samen met de apotheker in hoeverre de toegepaste psychofarmaca van de betreffende bewoners passend zijn bij hun DNA-paspoort. Is dit niet het geval, dan wordt de dosering aangepast of worden er andere medicijnen voorgeschreven.
Vervolgens onderzoeken twee science practitioners van tanteLouise in samenwerking met de specialisten ouderengeneeskunde in hoeverre deze medicatie op maat invloed heeft op de afname van het onbegrepen gedrag en het voorkomen van bijwerkingen. CZ Zorgkantoor ondersteunt dit praktijkonderzoek met data-analisten. Daarbij wordt vooral gekeken naar de volgende gedragingen: klagen, repetitief gedrag, (nachtelijke) onrust, loopdwang, snel(ler) boos, argwanend, apathisch en agressief gedrag.
Uitbreiden studie
Als het praktijkonderzoek aanwijzingen geeft dat het onbegrepen gedrag daadwerkelijk afneemt en/ of hinderlijke bijwerkingen daadwerkelijk afnemen na een periode van gepersonaliseerd medicatiegebruik, dan willen Result Laboratorium, CZ Zorgkantoor en tanteLouise het onderzoek uitbreiden. Er volgt dan een grotere steekproef onder mensen met dementie in het verpleeghuis in combinatie met polyfarmacie.
