Zorginstituut Nederland heeft met hulp en input van tientallen partijen in de zorg een ‘Monitor Doelgroepen IZA’ ontwikkeld. De monitor is een hulpmiddel om de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg te vergelijken tussen zorgkantoorregio’s en op provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau. En dat voor vijf verschillende groepen mensen die door zorgpartijen zijn aangewezen als speciale aandachtsgebieden. Het gaat dan om mensen met kanker, mensen met hart- en vaatziekten, mensen met psychische problemen, kwetsbare ouderen en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Hier zijn de uitdagingen het grootst en meest acuut om de zorg voor iedereen toegankelijk, goed en betaalbaar te houden.
De monitor is ontwikkeld naar aanleiding van afspraken die zijn gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA). Het hoofddoel van de monitor is om te volgen welke effecten deze afspraken hebben op de gezondheid van mensen en op de personele houdbaarheid van het zorgsysteem.
Vergelijkingen en inzichten
De monitor is een onlinedashboard waarmee per IZA-focusgebied de toegankelijkheid, uitkomsten en kwaliteit van zorg kunnen worden vergeleken. Niet alleen per zorgkantoorregio, maar ook op provinciaal, gemeentelijk en andere niveaus. Voor de vergelijkingen worden verschillende indicatoren gebruikt.
Ook maakt de monitor inzichtelijk waar in Nederland ongunstige leefstijlfactoren, zoals roken en overmatig alcoholgebruik, vaker of juist minder vaak voorkomen. Op die manier is te zien waar het risico op het ontwikkelen van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten groter is.
Nulmeting
De versie van de monitor die nu online staat, is een zogeheten nulmeting en bevat data van 2019 tot 2022, en voor een enkele indicator data uit 2023. Vanaf de zomer van 2024 zal de monitor regelmatig worden aangevuld met nieuwe data. Over een aantal jaar zal zich dan voor de vijf focusgebieden aftekenen hoe de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg zich ontwikkelen, welke trends zichtbaar zijn en waar regionale verschillen en knelpunten zitten.
Projectleider Jan-Willem Dik van het Zorginstituut: “De monitor vergroot de transparantie over hoe de zorg en gezondheid ervoor staan binnen de vijf focusgebieden. We hopen dat zorgregio’s de waarde van de monitor inzien en dat ze de monitor zullen gebruiken als instrument om hun eigen vooruitgang te vergelijken en waar nodig bij te sturen op passende zorg.”
Zorgvuldig geselecteerde indicatoren
De indicatoren waarop de monitor is gebaseerd, zijn zorgvuldig geselecteerd en vastgesteld in samenwerking met patiëntenverenigingen, zorgverleners, zorgorganisaties, kennisinstellingen en zorgverzekeraars. Voorbeelden van indicatoren waarnaar wordt gekeken met betrekking tot mensen met psychische problemen, zijn het aantal mensen dat in een bepaald jaar specialistische GGZ-zorg zonder verblijf ontving. Ook het cijfer waarmee cliënten hun behandeling in de GGZ beoordeelden, is een indicator. Voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden wordt onder andere gekeken hoeveel huisartsenpraktijken langere consulten aanbieden om de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg te beoordelen, aangezien ‘meer tijd voor de patiënt’ een van de afspraken uit het IZA is.
De data die wordt gebruikt voor de monitor, is afkomstig uit bestaande bronnen. Voorbeelden hier van zijn het CBS, IKNL, GGD, het RIVM, de Nederlandse Zorgautoriteit, de Patiëntenfederatie Nederland, het Trimbos-instituut en het Zorginstituut. Hierdoor is de administratieve lastendruk van de monitor nul. Versie 1.0 van de monitor is online te raadplegen op de website Regiobeeld van het RIVM.
