In een gesprek met BNR Nieuwsradio hebben Lea Bouwmeester, voorzitter van de redactiedraad van ICT&health, en andere e-health experts bijzondere uitspraken gedaan over de invloed die de coronacrisis heeft op de digitalisering in de zorg. Om te voorkomen dat zorginstellingen terugvallen op oude processen en procedures, moeten we juist nu doorpakken met de door de coronacrisis versnelde digitalisering, zo stelt Bouwman. Ze noemt ook drie belangrijke voorwaarden waarmee dit gerealiseerd kan worden.
Digitalisering in de zorg heeft als een van de grote voordelen dat passende zorg op de juiste plek geleverd kan worden. Tijdens de coronacrisis zijn veel digitale (e-health) initiatieven versneld uitgerold. Soms betrof het initiatieven die wel al gepland stonden, maar onder druk van de coronacrisis naar voren geschoven werden. In andere gevallen kwam de noodgedwongen implementatie en uitrol voor de betreffende zorgorganisaties als een complete verrassing.
Tijd, geld en opleiding
In alle gevallen, maar verschillende gradaties, betekende het dat zowel de organisaties als het personeel en de patiënten in korte tijd met (grote) veranderingen in werkwijzen en procedures geconfronteerd werden. En dat ook nog eens in een tijd dat de zorg, die al tijden kampt met personeelstekorten, door de grote toeloop van patiënten die door het nieuwe coronavirus getroffen waren en (intensieve) zorg behoefden.
In het gesprek met BNR Nieuwsradio beschrijft Lea Bouwmeester waar volgens haar de schoen nu wrikt en aan welke voorwaarden voldaan moet worden om die eerste digitale versnelling vast te houden. "Tijdens de coronacrisis ging de digitalisering van de zorg extreem snel, omdat het moest. Wat je nu ziet is dat er een stuwmeer aan vragen is, maar het oude logistieke proces weer wordt opgepakt". Ofwel, zorgprofessionals en ook organisaties doen steeds vaker weer een beroep op hun oude, bekende, systemen en procedures.
Nu doorpakken!
Hoewel sommige zorginstellingen nu lijken terug te grijpen op die oude, analoge systemen en procedures moeten we volgens Lea er juist nu voor zorgen dat de vlucht die de digitalisering tijdens de coronacrisis genomen heeft ook doorgezet wordt. Het is tijd om nu door te pakken!
“Digitalisering heeft zeker wel een vlucht genomen, de vraag is nu alleen hoe we dat vasthouden. Er zijn veel mooie vormen van digitale zorg in de praktijk samen gebouwd. Daarvoor zullen we ervoor moeten zorgen dat we de innovatieve geest vasthouden. Met het doel kwaliteit van leven en functioneren van mensen vergroten voor wie dat op deze manier kan en wil”, zo stelt Lea.
Om de digitalisering van de zorg weer de goede kant op te kunnen sturen zijn drie zaken van belang: tijd, opleiding en geld. "Er moet tijd en ruimte zijn om dit proces op te starten. Je moet de vraag stellen of zorgprofessionals daarvoor voldoende opgeleid zijn. Het laatste punt is of er financiële middelen hiervoor zijn", aldus Lea.
Digitalisering betekent verandering
"Er is veel bureaucratie en een tekort aan personeel. Als je een gemengde vorm van zorg gaat verlenen, deels fysiek en deels digitaal, moet je de zorg veranderen. Daarbij komt dat mensen nu eenmaal niet van verandering houden. We moeten de zorg anti-fragiel organiseren. Je zag dat bepaalde GGZ-instellingen een indrukwekkend online platform hadden en je had organisaties die daar veel moeite mee hadden. Toch wil je zorgen dat beide instellingen snel zorg willen leveren", zo vertelt Lea.
Suzanne Verheijden, e-health expert en zorginnovator vindt het feit dat zorgprofessionals en -organisaties nu nog altijd kunnen terugvallen op (ouderwetse) alternatieven een slechte zaak. Een gedragsverandering kan volgens haar alleen gerealiseerd worden als er geen alternatieven meer zijn. "Dat zien we vooral bij ouderen, die hebben vaker behoefte aan intermenselijk contact met de zorgmedewerker. Daarnaast zijn we ook gewoon mensen die niet van verandering houden", aldus Suzanne.
De ontwikkeling waarbij zorgorganisaties en -professionals terug grijpen naar oude 'analoge' systemen is zorgwekkend voor de toekomst van de zorg. Echter, de experts zien nog steeds ook de positieve gevolgen die de coronacrisis op de digitalisering van de zorg gehad heeft. "We monitoren vitale functies op afstand, behandelen op afstand en het gebruik van mobiele apparaten. Deze innovaties hebben een grote opmars gemaakt. Het belangrijkste is dat deze digitalisering al gewaarborgd wordt in de opleiding van de zorgprofessionals", aldus Suzanne Verheijden.
