De voortschrijdende digitalisering heeft voordelen maar ook nadelen. Zo zijn er bijvoorbeeld zorgen over jonge kinderen die teveel bezig zijn op hun tablet of smartphone en te weinig bewegen. Het is de kunst, ook al voor heel jonge kinderen van 0 tot vier jaar, om de juiste balans te vinden. Trimbos heeft daarom voor zorgprofessionals een nieuw advies uitgebracht over digitale media en ook een digitaal balansmodel ontwikkeld, een online tool waarmee ouders samen met hun kinderen kunnen testen of er wel of geen sprake is van de juiste digitale balans.
Het nieuwe advies van Trimbos over óf, en zo ja, hoe jonge kinderen gebruik mogen maken van digitale media helpt professionals in de kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, kinderfysiotherapeuten en buurtcoaches bij de begeleiding van jonge kinderen. Tevens geeft het hen handvatten om gericht advies aan de ouders te geven wat betreft mediagebruik.
Sterk van de ‘digitale balans aanpak’ van Trimbos is dat er op zich geen negatief oordeel is over digitale bezigheden van kinderen, maar dat gelet wordt op de balans tussen digitale activiteit en beweging. Digitalisering en bewegen staan in de praktijk trouwens niet altijd haaks op elkaar. Games kunnen bijvoorbeeld ook ingezet worden om juist extra te bewegen. Denk aan fitness-apps of een potje tennis op de Wii. In de Sint Maartenskliniek is zelfs kortgeleden een speciale interactieve, digitale speelmuur geplaatst die kinderen helpt om op een speelse manier te revalideren. Maar ook in de kinderopvang worden regelmatig digitale mogelijkheden aangegrepen om samen te bewegen. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld meedoen met yoga oefeningen op You Tube of samen een dansje oefenen onder digitale begeleiding.
Schermtijd verminderen
Ondanks die positieve mogelijkheden en het feit dat kinderen ook gewoon veel leren van digitale tools, is aangetoond dat er gemiddeld aanzienlijk minder wordt bewogen door de vele uren afleiding die digitale opties bieden. Een filmpje kijken op de iPad, videobellen met opa en oma of een aflevering van Paw Patrol kijken op tv, het is voor het merendeel van de 0-4 jarigen een dagelijks terugkerend ritueel. Het gebruik van digitale media is dan ook bijna niet meer weg te denken uit het leven van jonge kinderen. In een recente richtlijn wordt zelfs tot de leeftijd van 2 jaar beeldschermtijd helemaal afgeraden. Het is echter de vraag in hoeverre dit advies nog wel aansluit bij de huidige realiteit.
Sociale en mentale gezondheid
Trimbos stelt dat vooral balans tussen de verschillende activiteiten van een kind belangrijk is, met daarbij voldoende aandacht voor de lichamelijke gezondheid: regelmatig en gevarieerd bewegen, langdurig stilzitten beperken en voldoende slapen. “En ook met voldoende aandacht voor de sociale en mentale gezondheid. Voor sociale gezondheid gaat het om voldoende tijd met anderen, maar ook tijd voor jezelf. Voor mentale gezondheid gaat het om voldoende inspanning en tijd voor ontspanning. Het is belangrijk om 0-4 jarigen te helpen een gezonde balans te vinden en ze te leren hoe ze dat later zelf kunnen doen.”
Het digitale balansmodel
Een handig hulpmiddel voor zorgprofessionals en ouders om de digitale balans te vinden voor kinderen is het zogeheten digitale balansmodel. Op de website digitale balans staan verschillende instructieve tests om te kijken hoe het ervoor staat en veel info.
“Het model maakt het mediagebruik bespreekbaar in relatie tot gezondheid. Het kan ouders helpen om duidelijke keuzes te maken voor hun jonge kinderen en om hun kinderen te leren hóe ze op een gezonde manier met digitale media kunnen omgaan. Als professional kun je het model inzetten om ouders en kinderen te begeleiden. Hoe je dit doet? Door kinderen en hun ouders te helpen bewuste keuzes te maken, met en zonder digitale media. Wat een gezonde balans is, verschilt voor iedereen. Daarbij spelen verschillen in behoeftes ook een rol. Digitale balans gaat over het zó indelen van alle tijd, dat een kind zich er goed en gezond bij voelt.”
