Wetenschapsfinancier NWO heeft binnen de call ‘Sleuteltechnologieën’ acht onderzoeksprojecten gehonoreerd. Er gaat 11 miljoen euro naar diverse consortia van wetenschappers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. In hun projecten staat fundamenteel en toepassingsgericht onderzoek centraal met behulp van innovatieve en baanbrekende technologieën. De acht projecten betreffen uiteenlopende thema’s, zoals het genoom herprogrammeren met CRISPR-Cas zonder genetische aanpassingen en medicatieveiligheid verbeteren voor patiënten met meerdere chronische aandoeningen.
Het NWO-onderzoeksprogramma KIC mikt op baanbrekende innovatieve oplossingen met maatschappelijke en economische impact. Bedrijven, kennisinstellingen en overheden investeren samen in de bedrijfsmatige toepassing van kennis om met sleuteltechnologieën grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Zo moeten banen en inkomsten in de toekomst veilig gesteld worden.
Dit is vastgelegd in het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) 2020-2023, dat aansluit bij het missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid van de rijksoverheid. NWO brengt bedrijven en kennisinstellingen samen en financiert grensverleggend onderzoek op basis van hun innovatieve, impactvolle onderzoeksvoorstellen.
Missiegedreven programma’s
Binnen de hoofdlijn MISSIE van het Kennis- en innovatieconvenant (KIC) 2020-2023 ontwikkelt NWO jaarlijks een aantal grote thematische programma’s met een omvang van tussen de 5 en 15 miljoen euro. Dit zijn de zogeheten missiegedreven programma’s. Onderzoekers dienen voorstellen in voor samenwerkingsprojecten met een budget van 750.000 tot 4 miljoen euro per voorstel. Onlangs werden er in dit kader nog binnen de KIC-call ‘Leven met Dementie’ honoreringen toegekend aan twee onderzoeksprojecten.
De acht nu toegekende sleuteltechnologie-projecten ontvangen samen 11 miljoen euro subsidie. Private en maatschappelijke partners dragen nog eens ruim 5 miljoen euro bij aan cofinanciering. Het totaalbedrag komt daarmee uit op 16 miljoen euro.
Definitie sleuteltechnologieën
De definitie van een sleuteltechnologie is een technologie die baanbrekende innovaties voor proces-, product- en/of diensten mogelijk maakt en daarbij relevant is voor zowel wetenschap als maatschappij en markt. De technologieën kenmerken zich door hun brede toepasbaarheid en bereik. Daarnaast zijn sleuteltechnologieën essentieel in het oplossen van maatschappelijke uitdagingen en/of maken een grote bijdrage aan de economie van nieuwe bedrijven en markten, vergroten de concurrentie en versterken de arbeidsmarkt.
Sleuteltechnologieën zijn technologieën waar Nederland wetenschappelijk in uitblinkt en waarin de komende jaren wetenschappelijke en economische groei wordt verwacht. De Tweede Kamer heeft in mei 2018 een lijst van 50 van dergelijke technologieën opgesteld, op basis van een rapport van Elsevier Research Intelligence (ERI).
Life science toepassingsgebieden
Van de acht onderzoeksprojecten binnen de KIC-call ‘Sleuteltechnologieën’ hebben er vier (mede) life sciences-toepassingsgebieden:
LEveraging real-world dAta to optimize PharmacotheRapy outcomes in multimOrbid patients by using machine learning and knowledGe representation methods – the LEAPfROG
Dr. J. (Joanna) E. Klopotowska – Amsterdam University Medical Centers/University of Amsterdam.
In het LEAPfROG project worden AI- gedreven tools ontwikkeld om medicatieveiligheid in patiënten met multimorbiditeit te verbeteren. Voor dit doel worden verschillende machine learning-technieken ingezet. Door kennis over medicatieveiligheid geleerd op basis van patiëntendata in elektronische patiëntendossiers te combineren met bestaande kennis over medicatieveiligheid geleerd uit richtlijnen, naslagwerken en kennisbanken, worden meer betrouwbare en uitlegbare medicatieadviezen verwacht, die afgestemd zijn op de behoeften van een multimorbide patiënt. Om de meerwaarde van de LEAPfROG aanpak aan te tonen, zal medicatie-gerelateerde nierschade in patiënten met chronische nierziekten onderzocht worden.
Consortium: Amsterdam University Medical Centers/University of Amsterdam, VU University Amsterdam, Amsterdam University Medical Centers/VU Medical Center, Open University, PHARMO Institute, National Intensive Care Evaluation Foundation, Dutch Kidney Foundation , InsightRX, Castor, Digital Health Link, Z-Index.
Technology for Dissecting Carbohydrates in food, biopharma, and biomedicine (DisC)
Prof. dr. M. (Manfred) Wuhrer – Leiden University Medical Center
Koolhydraten zijn een hoofdbestanddeel van onze voeding. Daarnaast vormen complexe koolhydraten een belangrijk structuuronderdeel van hedendaagse geneesmiddelen. In ons lichaam kunnen veranderingen van koolhydraatstructuren wijzen op ziekte. Ondanks deze belangrijke rol van koolhydraten is technologie voor het bestuderen van structuur en functie van deze verbindingen vaak beperkt beschikbaar. Met het DisC onderzoeksvoorstel wordt technologie ontwikkeld die het mogelijk maakt de rol van koolhydraten in voeding, biofarma en geneeskunde te bestuderen.
Consortium: Utrecht University, Pharming Technologies, DSM Food Specialties, Danone Nutricia Research, Roche Diagnostics
Innovative Analytics for Therapeutic-Oligonucleotide Research (InnovATOR)
Prof. dr. G. (Govert) W. Somsen - VU Amsterdam
Oligonucleotiden (ONs) zijn RNA en DNA-moleculen. Op ON gebaseerde geneesmiddelen bieden zicht op baanbrekende therapieën voor tot zover onbehandelbare ziektes. ON-medicijnen zijn echter chemisch complex door de wijze van productie en hun instabiliteit. Volledige karakterisering van ON farmaca is een vereiste om hun functie en activiteit te doorgronden, en hun kwaliteit en veiligheid te waarborgen. In dit project gaat een consortium van academische en industriële onderzoekers samenwerken om de benodigde analytische strategieën voor ON’s te ontwikkelen. Geraffineerde mulitidimensionale scheidingen worden gecombineerd met geavanceerde massaspectrometische technieken en slimme data-algoritmes, met het uiteindelijke doel het leven van patiënten te verbeteren.
Consortium: VU Amsterdam, Amsterdam University, AstraZeneca, Novartis, GlaxoSmithKline, TOSOH, MS Vision.
Reprogramming by Epigenetic Editing: A non-invasive, CRISPR approach to guide cell behavior (Epi-Guide-Edit)
Prof. P. (Pernette) J. Verschure - University of Amsterdam/Amsterdam University Medical Centers
Genetisch modificeren met behulp van CRISPR-Cas is een enorme doorbraak, echter de toepassing heeft ook maatschappelijke bezwaren. Epi-Guide-Edit gaat een robuuste methode ontwikkelen om met CRISPRCas het genoom epigenetisch te reprogrammeren zonder genetische modificaties te induceren. Het interdisciplinaire consortium gaat de verkregen inzichten om gericht genen epigenetisch aan- of uit te zetten valideren in relevante modellen en hiermee bijdragen aan prangende maatschappelijke kwesties zoals verouderingsziekten en voedselvoorziening. Epi-Guide-Edit gaat tevens investeren in het verantwoordelijk innoveren en overdragen van kennis met onderwijsprogramma's voor een solide, structurele basis en brede toepassing van CRISPR/Cas epigenetisch herprogrammeren als sleuteltechnologie.
Consortium: University Medical Center Groningen, Wageningen University, Amsterdam University Medical Centers, Netherlands Cancer Institute (NKI), Leiden University, Erasmus Medical Center, Rathenau Institute, Avans University of Applied Science, Hanze University of Applied Science, Bristol Myers Squibb, Unilever, Bejo Zaden, Keygene, ENZA Zaden, KWS, Confocal.nl, Life Science Methods, Single Cell Discoveries, 10x Genomics.
