Tijdens een bijeenkomst van Pharos met laaggeletterden raakte ik in gesprek met Koos. Koos (57) is magazijnmedewerker en heeft reumatoïde artritis. Ik was benieuwd in hoeverre hij gebruik maakt van digitale middelen en of hij daar zoekt naar informatie over gezondheid en zorg. Heeft hij misschien tips voor het verbeteren van websites zodat mensen zoals hij de aangeboden informatie beter begrijpen?
En wat voor app zou hem bijvoorbeeld uitkomst bieden? Koos vertelt mij dat als hij ergens last van heeft, hij een filmpje bekijkt op Youtube. Hij vindt dit kanaal prettig omdat hij kan zien én horen wat er aan de hand kan zijn. Hij is namelijk visueel ingesteld. Filmpjes en plaatjes begrijpt hij beter dan teksten met moeilijke woorden en lange zinnen. Het wordt dan een soort gatenkaas, illustreert hij. Als hij geen informatie vindt op Youtube, dan zoekt Koos via Google. Vaak spreekt hij het zoekwoord in, dan hoeft hij de moeilijke woorden niet op te schrijven zoals ‘reumatoïde artritis’. Maar wat zou hem nu echt uitkomst bieden, vraag ik hem. Een voorleesknop op alle websites, antwoordt Koos. Soms kan hij de moeilijke woorden niet lezen, maar als hij het hoort, dan herkent hij het wel. Het is daarbij wel belangrijk dat het langzaam en rustig is ingesproken, als het te snel gaat heeft hij er namelijk nog niets aan. Mensen denken vaak dat een voorleesfunctie alleen voor blinden is, maar Koos weet zeker dat heel veel mensen zoals hij er gebruik van maken. Het is gewoon hartstikke handig. Maar voor het zover is, heeft hij nog andere tips: korte zinnen, geen moeilijke woorden, de tekst in stukjes verdelen en wat plaatjes erbij zetten, dat geeft rust. Ook het lettertype is belangrijk, een speciaal lettertypes voor mensen met dyslexie. Als ik hem vraag wat voor app hem uitkomst zou bieden zegt hij: een soort tomtom die de weg aangeeft in het ziekenhuis: eentje die vertelt welke gangen hij moet nemen om bij de afdeling reumatologie uit te komen. Het is daar altijd een doolhof en hij kan de borden niet goed lezen. Ten slotte geeft hij aan dat dokters zich te weinig realiseren dat heel veel mensen ‘doktersteksten’ niet begrijpen. Youtube blijft daarom een uitkomst. Ik hoop dat met de ontwikkeling van toegankelijke eHealth-toepassingen meer laaggeletterden hun weg vinden in de zorg. Net als Koos. Dokter Youtube is zo gek nog niet!