In het Amsterdam UMC (locatie AMC) en het ETZ wordt gewerkt aan een uniek onderzoek naar de behandeling van patiënten met chronische depressies. Het medisch-wetenschappelijk onderzoek is opgezet met steun van ZonMW. Bij de nieuwe behandeling worden twee elektroden in de ‘mediale voorhersenbundel' geplaatst, een vinding van Duitse wetenschappers. Deze unieke behandeling wordt in Nederland alleen nog toegepast in het AMC en ETZ.
Patiënten die kampen met chronische depressies blijken vaak, na jarenlange behandelingen van medicatie tot en met elektroconvulsieve therapie, niet te genezen. Ze zakken steeds verder weg en kunnen uiteindelijk vrijwel niet meer functioneren in hun dagelijkse bestaan. De nieuwe behandelmethode, DBS (Deep Brain Stimulation) die nu in het AMC en ETZ onderzocht wordt, werkt met twee elektroden die in de ‘mediale voorhersenbundel’ geplaatst worden. Daarvoor werken de afdelingen psychiatrie en neurochirurgie in beide ziekenhuizen nauw met elkaar samen.
'Pacemaker' voor de hersenen
De methode, 'deep brain stimulation' is nog het beste te vergelijken met een pacemaker, maar dan voor hersenstimulatie. De elektroden worden via twee draden met een batterijtje onder het sleutelbeen van de patiënt. De plaatsing van de elektroden wordt bepaald aan de hand van MRI-scans. Vervolgens worden de elektroden en de behandeling via een laptop ingeregeld. Tijdens de behandeling van de patiënt worden via de elektrode kleine elektrische pulsen toegediend. Het resultaat van de behandeling is vaak direct merkbaar. Patiënten gaan zich meteen beter voelen.
“Dankzij deze methode kan aan mensen die jarenlang depressief zijn, omdat ze niet op de gewone behandelmethoden voor depressie reageren, weer wat hoop gegeven worden. De effecten ervan zijn soms acuut. Patiënten hebben direct na het aanzetten van elektroden in het brein een beter gevoel. Echt verbazingwekkend", vertelt Dirk de Knijff, psychiater in het ETZ.
Onderzoek naar effectiviteit DBS
Deep brain stimulation (DBS), zoals de methode die nu in het AMC en ETZ toegepast en onderzocht wordt, wordt op dit moment nog niet vergoed door zorgverzekeraars. Zij zien dit namelijk nog niet als een medisch effectief bewezen behandeling voor depressie, zoals dat voor Parkinson patiënten al wel het geval is. Om patiënten die aan het medisch-wetenschappelijk onderzoek deelnemen wordt vooralsnog dan ook gebruik gemaakt van het onderzoeksbudget. Doel van het onderzoek is de veiligheid en effectiviteit van DBS bij depressie aan te tonen.
Daarvoor zijn onderzoeksresultaten nodig. Omdat het niet mogelijk is een controlegroep met 'nep-elektroden' te creëren, worden deelnemende patiënten voorafgaand aan de behandeling en het onderzoek op de hoogte gebracht van het feit dat de DBS tijdens de onderzoeksperiode gedurende een bepaalde tijd 'uitgezet' wordt. Zo kunnen de onderzoekers bepalen wat het effect is van DBS. Het onderzoek loopt nog tot eind volgend jaar. Inmiddels zijn 10 van in totaal 24 patiënten geïncludeerd.
