In totaal veertig landen binnen de Europese regio van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben een nationale strategie op het gebied van telezorg, al dan niet als onderdeel van een bredere digitale zorgstrategie. De meest voorkomende vormen van telezorg binnen deze regio zijn teleradiologie, telegeneeskunde en telepsychiatrie. Dat concludeert de WHO uit een nieuwe studie naar telezorg.
Die studie is uitgevoerd door de Europese afdeling van de WHO en Noorse Centrum voor eHealth onderzoek, en gebaseerd op een onderzoek uit 2022. De studie heeft de ervaringen en inzichten uit Noorwegen als voorbeeld genomen van de vooruitgang en uitdagingen bij de ontwikkeling van telezorg in de 53 landen in deze regio sinds de Coronapandemie.
Meerwaarde van telezorg
De WHO definieert telezorg als het verlenen van gezondheidsdiensten waarbij patiënten en zorgverleners door afstand van elkaar zijn gescheiden. Het kan hierbij gaan om consulten via videobellen, monitoring op afstand met behulp van draagbare apparaten of het beheer van chronische ziekten via mobiele gezondheidsapps. Telezorg kan bijdragen aan het bereiken van universele gezondheidsdekking door de toegang van patiënten tot hoogwaardige en kosteneffectieve gezondheids- en welzijnsdiensten te verbeteren, ongeacht waar zij zich bevinden, waardoor het een toegankelijke optie wordt voor mensen die in afgelegen gebieden wonen en voor mensen met een handicap.
Sinds het begin van de pandemie hebben landen in de Europese regio snelle vooruitgang geboekt bij de invoering en het gebruik van telegezorg en andere digitale gezondheidsoplossingen. Uit het regionale onderzoek blijkt dat teleradiologie vooroploopt: dit wordt namelijk in ruim driekwart (84%) van de landen toegepast. Telepsychiatrie en telegeneeskunde worden ook steeds populairder, met iets meer dan de helft (51%) van de landen die telepsychiatrie aanbieden en zo’n driekwart (77%) die telegeneeskunde of patiëntmonitoring op afstand aanbieden.
Eerder dit jaar maakte de WHO bekend dat het voor de 53 lidstaten in de Europes regio van de organisatie een speciaal digitaal gezondheidsnetwerk heeft opgezet. Het doel van het gezondheidsnetwerk is om problemen met betrekking tot de digitale transformatie van de gezondheidszorg te bekijken en op te lossen, in een poging om een cultuur te bevorderen waarin patiënten en personeel kunnen profiteren van betaalbare, veilige en persoonsgerichte technologie.
Noorwegen geeft het goede voorbeeld
Noorwegen heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van telezorg, met name in reactie op de COVID-19-crisis. Het land is toonaangevend op het gebied van teleradiologie, een dienst die al meer dan 30 jaar bestaat, en heeft ook het gebruik van telegeneeskunde en telepsychiatrie zien toenemen.
Recente innovaties zijn onder andere de integratie van kunstmatige intelligentie in beeldanalyse, wat naar verwachting de diagnostische nauwkeurigheid zal verbeteren en de wachttijden op radiologieafdelingen zal verkorten. Noorwegen heeft ook permanente wijzigingen in de regelgeving doorgevoerd om telegeneeskunde te ondersteunen, zoals het toestaan van e-consulten voor het uitgeven van ziekteverlofcertificaten, wat in 2023 werd gelegaliseerd. Bovendien zijn digitale platforms zoals eMeistring, dat online therapieondersteuning biedt, cruciaal geworden voor het leveren van diensten op het gebied van geestelijke gezondheidszorg.
Uitdagingen en oplossingen
Hoewel Noorwegen en andere landen in de regio vooruitgang hebben geboekt op het gebied van telezorg, werden financiering, infrastructuur en personeel geïdentificeerd als belangrijke belemmeringen voor het vergroten van het gebruik en de implementatie in de hele regio. Bovendien ontbreekt het in telezorgprogramma's vaak aan systematische evaluatie, wat essentieel is om te bepalen of een technologie veilig en kosteneffectief is en geschikt voor de lokale context en behoeften.
Slechts iets meer dan een derde (37%) van de landen rapporteerde een evaluatie van hun diensten op het gebied van telezorg. In Noorwegen toonde een proef met digitale thuismonitoring voor chronische ziekten aan dat de veiligheid van de patiënt verbeterde en dat er minder ziekenhuisopnames waren. De proef bracht echter ook bezorgdheid over de kosteneffectiviteit aan het licht, aangezien nieuwe telezorgdiensten aanzienlijke operationele middelen vereisen.
Essentieel instrument
Telezorg, met inbegrip van de Noorse initiatieven, blijft zijn waarde bewijzen als een essentieel instrument voor toegang tot gezondheidszorg en biedt veelbelovende oplossingen voor een rechtvaardige en efficiënte zorgverlening in de hele regio. Tegelijkertijd benadrukken de resultaten van het onderzoek en de ervaringen van Noorwegen de behoefte aan alomvattende telezorgstrategieën, die juridische, financiële en infrastructurele ondersteuning integreren om de duurzaamheid van digitale gezondheidsdiensten te garanderen.
Het “Regional digital health action plan for the WHO European Region 2023-2030” streeft naar de implementatie van horizon-scanning en landschapsanalyse om oplossingen te identificeren die patiëntgericht zijn en opgeschaald kunnen worden op nationaal of regionaal niveau. Naarmate landen hun telezorg diensten verder verfijnen, zijn regelmatige evaluaties en afstemming op bredere doelstellingen van het gezondheidsbeleid essentieel. WHO/Europe's “Support tool to strengthen telemedicine” uit 2024 is bedoeld om landen te helpen hun telezorgdiensten op verschillende niveaus te verbeteren, van individuele zorginstellingen tot landelijke zorgstelsels.
