Door alle media-aandacht zit de angst voor het coronavirus er goed in. Desinfecterende gel en mondkapjes zijn overal uitverkocht en hygiëne is het gesprek van de dag, nu het virus ook in ons land stevig voet aan de grond heeft. Maar pakken wij als zorgverleners wel voldoende onze verantwoordelijkheid om verdere besmetting te voorkomen? Ik zie het ook als een uitgelezen kans om digitale middelen nu snel en effectief in te zetten.
Als arts ben ik me bewust van het feit dat ik zelf ook een risico ben voor mijn patiënt, mocht ik onverhoopt last van het coronavirus krijgen. Niet alleen omdat een groot deel van mijn patiënten tot een kwetsbare groep behoren, maar ik me bovendien niet kan permitteren uitgeschakeld te zijn door ziekte of quarantaine.
Voor mij betekent het dat ik bijvoorbeeld bepaalde gezellige bijeenkomsten nu overslaan. Ook ben ik heel gelukkig als ik zie hoe gezonde mensen in mijn omgeving zich solidair opstellen door even wat meer afstand nemen en handen te wassen. Niet voor zichzelf, niet uit hysterie of paniek, maar uit solidariteit voor degenen waarbij een besmetting met het nieuwe virus een fatale afloop kan hebben.
Terwijl ik de blog schrijf, besluiten ook grote organisaties massaal hun verantwoordelijkheid nemen. Zo besloot HIMSS de jaarlijkse global meeting in Orlando te cancelen. Los van de vreselijke (financiële) consequenties een besluit dat past bij de doelstelling van de organisatie: verbetering van zorg. De motivatie van organisator Hal Wolf: “Het is een disproportioneel risico om zoveel zorgverleners bij elkaar te laten komen, juist nu zij zo hard nodig zijn in de praktijk.” Health Valley nam voor zijn evenement in Nijmegen deze week hetzelfde besluit.
Sneller dan het virus communiceren
Ondanks maximale inzet op indammen van verdere verspreiding, zullen we in toenemende mate worden geconfronteerd met het virus. Dit heeft ook zijn weerslag op ons als zorgverleners en vraagt om flexibiliteit. Vanwege mogelijke personeelskrapte of belangen die onder tijdsdruk haaks op elkaar staan. Zo inventariseren we of we indien nodig kunnen overschakelen op één dokter die de dienst draait, terwijl de rest stand by maar wel op afstand verder werkt.
Ook bekijken we welke zaken door telewerken opgevangen kunnen worden. Het is duidelijk dat we nu gebaat zijn bij vlotte digitale overlegmogelijkheden voor het hele team: van patiënt, zorgverlener en vrijwilliger tot crisisteam. Opvallend om te zien dat we afspraken over de communicatie in het ziekenhuis maken met het advies niet af te gaan op de email van het crisisteam, laat staan een printje van het laatste calamiteitenprotocol, maar het online portaal met de aparte button.
Organiseer meer op afstand
Als radiotherapeut-oncoloog behandel ik patiënten die ook chemotherapie krijgen, soms ook COPD hebben en daarmee een behoorlijk risico lopen om aan het nieuwe coronavirus te overlijden. Dat is ook de motivatie een griepvaccinatie te ondergaan aan het begin van het seizoen, om hen aan zo min mogelijk risico bloot te stellen. Want we hebben het hier over mensen die vechten voor genezing! Hygiëne is nu extra belangrijk: afstand nemen van elkaar, even geen handen geven, voor en na elk contact handen wassen, oppervlakken ontsmetten zoals deurklinken, toetsenborden etc.
Fysiek contact met patiënten is soms echt nodig, maar er kan ook vaker gedacht worden aan manieren om dit te vervangen. Afgelopen week kreeg ik op mijn mobiel een berichtje binnen van één van mijn patiënten. Ze was van vakantie teruggekomen, voelde zich niet helemaal lekker en was op weg naar het ziekenhuis voor een evaluatiescan. Dan is videobellen een uitkomst, dankzij de extra informatie die het beeld geeft. Juist nu helpt het om laagdrempelige bereikbaar te zijn en vlot te kunnen afstemmen, naast de algemene maatregelen om patiënten te waarschuwen via de site, media en automatische sms’jes.
Publieke data nodig voor gezondheidswinst
Het belang van data voor gezondheidswinst op een publieke schaal wordt nu pijnlijk duidelijk. Noord Italië gaat in quarantaine en als je de kaart bekijkt, zie je een rood gebied dat zich exact aan de landsgrenzen van Italie houdt. Hier hebben we elkaar als Europese Unie en Verenigde Naties wel degelijk nodig en daar valt nog het een en ander te winnen. Ik kan alleen maar uitkijken naar het beleid van de Europese Commissie voor een samenwerking, die gebruik maakt van het potentieel dat informatietechnologie ons biedt als basis voor goede gezondheidszorg, ongeacht welke lidstaat het betreft.
Afwegingen over privacy, het is niet zo complex als wij allen denken. Zolang het belang van zorg aan de patiënt en publieke gezondheid voorop staat en vertrouwelijkheid het uitgangspunt is. Kaarten die live inzicht verschaffen in de verspreiding van het virus wereldwijd laten zien hoeveel winst een betrouwbaar dashboard ons kan verschaffen. Voor het publieke gezondheidsbelang zijn zorggegevens en gerelateerde data cruciaal om een sneller, maar vooral ook beter inzicht te krijgen in het onderliggende factoren: de wijze waarop het virus zich gedraagt, hoe het effect ervan op de diverse populaties is, etc. Bovendien liggen er kansen de bevolking aan de hand van dergelijke gegevens inzicht te verschaffen in het eigen gedrag en het effect op verdere verspreiding van het virus.
Het moment om de juridische invalshoek even te beschouwen? Dan kan ik de volgende blog aanbevelen: Travel Data Protocol' bij virus-uitbraak en ramp essentieel voor effectieve gegevensverwerking.
Deel informatie
Er zijn allerlei commerciële partijen actief om een financieel slaatje te slaan en middelen verkopen die niet werkzaam of schadelijk zijn. Belangrijk is dus dat we ons als zorgverleners realiseren dat wij een sterke informatiebron zijn voor onze patiënten, dat is onze kracht. Patiënten verwachten dat ook van ons. Maak gebruik van die kracht, niet alleen in de spreekkamer maar juist ook daarbuiten. Deel informatie via social medial, app-contact, uiteraard wel in lijn met de adviezen van toonaangevende organisaties op dit vlak, zoals de WHO en het RIVM.
We moeten ons niet moeten verschuilen voor corona. Want het is nu extra belangrijk dat je er bent voor je patiënten, maar wel op een veilige manier.
Gabriëlle Speijer is radiotherapeut-oncoloog in het HagaZiekenhuis, founder van de zorginnovatie-onderneming CatalyzIT, HIMSS Future50 International HealthIT leader en redactieraadlid van ICT&health.
