Veel jongeren vinden het moeilijk om met een behandelaar te praten over hun psychische problemen. Daarom ontwikkelde het Nivel een digitale gesprekstool om jongeren en behandelaars hierbij te helpen. Uit een kleinschalige evaluatie blijkt dat de tool een ondersteunende functie kan hebben in de behandeling. De tool is vrij beschikbaar op de website van het Nivel.
Soms vinden jongeren bepaalde onderwerpen te pijnlijk of te beladen om erover te praten met hun behandelaar. Bovendien weten ze soms zelf ook niet goed wat ze precies voelen en wat precies het probleem is. Van binnen worstelen ze met donkere, negatieve gedachten en voor de buitenwereld zetten ze een masker op.
Bodymap
Met de door het Nivel ontwikkelde bodymap-tool UP! (Uitgesproken Psychisch!) kunnen jongeren op een visuele manier aangeven wat er in hen omgaat en welke rol de omgeving hierin speelt. Een bodymap is een afbeelding van een lichaam. Door foto’s, iconen en tekst bij deze afbeelding te plaatsen, kunnen jongeren in kaart brengen hoe het met ze gaat, wat ze voelen in hun lijf en hoofd en welke rol bijvoorbeeld familie en vrienden, hobby’s, school en werk spelen in hun situatie.
Bij het maken van de bodymap stelt een chatrobot vragen over wat de jongeren voelen, waar ze last van hebben, hoe ze hiermee omgaan en wat hen helpt. Jongeren antwoorden in beelden en maken zo een digitale of papieren bodymap. De bodymap kan vervolgens helpen om het gesprek aan te gaan over lastige onderwerpen. "De bodymap maakte op één vel papier duidelijk wat de spanning triggerde en hoe dit gevoel werd versterkt. Daar konden we vervolgens iets mee in de behandeling”, vertelt een psycholoog die samen met een jongere een bodymap maakte.
Positief beoordeeld
In een evaluatie werd de tool door jongeren gemiddeld met een 7,6 beoordeeld. Behandelaars beoordeelden de tool gemiddeld met een 8. Volgens deze laatste groep helpt de tool hen om aansluiting te vinden bij de leefwereld en ervaringen van de jongeren. De jongeren gaven aan dat de tool hen vooral hielp om overzicht te krijgen en zich beter bewust te worden van de gedachten, gevoelens en ervaringen die ze hadden. Ook leerde de tool hen iets nieuws over zichzelf.
Een 20-jarige vrouw die de tool heeft gebruikt, vertelde: “Door het maken van de bodymap ga je meer de verbinding met jezelf aan. Stapsgewijs bedenk je: hoe voel ik me, hoe laat ik me zien, hoe verhoud ik me tot anderen. Daarna ga je nog een stapje verder door met iconen en plaatjes in te zoomen op wat er speelt, wat je van anderen nodig hebt en wat juist niet helpt.”
Door en voor jongeren en behandelaars
UP! (Uitgesproken Psychisch!) is ontwikkeld in nauwe samenwerking met jongeren en behandelaars zelf. Via interviews konden ze meedenken over welke vragen de chatrobot moest stellen en hoe dit gevisualiseerd kon worden. In co-creatieve workshops hebben jongeren verschillende versies van de tool getest en suggesties gegeven voor verbeteringen.
UP! is gebaseerd op MyBoT, een bodymap-tool die het Nivel eerder ontwikkelde voor jongeren met een chronische lichamelijke aandoening. Het onderzoek dat heeft geleid tot de totstandkoming van UP!, werd gesubsidieerd door ZonMw en is uitgevoerd door het Nivel in samenwerking met Karakter, Games for Health en Stichting JongPIT.
Tools bij psychische problemen
In de afgelopen jaren zijn er meer tools ontwikkeld om te helpen bij psychische problemen. Een daarvan is TABOEIEND, een virtuele, aansprekende experience van ongeveer 45 minuten voor 15 tot 30 leerlingen van de eerste en tweede klas van het voortgezet onderwijs. Robot Foob, een speciaal gebouwde robot, komt samen met een preventiemedewerker van Vincent van Gogh naar de klas en laat jongeren en hun mentor op tablets door middel van games en video’s op een laagdrempelige manier kennismaken met en praten over mentale gezondheid.
Een ander voorbeeld is de website younginleiden.nl, die is opgezet door een huisarts uit Leiden. Deze website bundelt nuttige informatie, zodat studenten met psychische problemen weten bij wie ze terechtkunnen en sneller hulp krijgen.
