Het werken met data is in de gehandicaptenzorg nog geen gemeengoed. En dat terwijl er door het gebruik van onder meer het ECD, apps, robots en zorgoproepsystemen waardevolle gegevens beschikbaar zijn. Er zijn kansen genoeg: bijvoorbeeld om de zorg te verbeteren, cliënten zelfredzamer te maken en het werk te verlichten. Maar hoe gaan zorgorganisaties hier op een goede manier mee aan de slag? Tijdens het vierjarige programma ‘Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg’ staat deze vraag centraal, aldus een artikel hierover in ICT&health 1.
De aanleiding voor dit programma is de Toekomstagenda ’Zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking’, die het ministerie van VWS samen met beroeps- en belangenorganisaties opstelde. Eén van de onderwerpen op de agenda is: ‘Zorgtechnologie en innovatie’.
In een eerder programma (Innovatie-Impuls 1) onderzochten gehandicaptenzorgorganisaties hoe ze technologie konden integreren in hun zorg- en ondersteuningsprocessen. Daaruit bleek dat aanvullende aandacht nodig was voor twee onderwerpen: opschaling van zorgtechnologie en data. Het eerste wordt onderzocht in Innovatie-Impuls 2, over het tweede gaat het programma Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg. Tessa Blankestijn, beleidsmedewerker bij VWS vertelt hierover in ICT&health 1: “Wanneer je werkt met technologie, verzamel je data. De vraag die we van zorgorganisaties terugkregen, was: hoe benutten we die data op een goede manier? Daar spelen we met dit programma op in.”
Zorginhoud centraal
Belangrijk aan het programma is dat we de gehandicaptenzorg goed meenemen in de lessen die we onderweg leren, stelt Brigitte Boon, bestuurder bij onderzoeks- en adviesbureau Academy Het Dorp. Onderdeel van het bureau is Academische Werkplaats ZoTeG, dat het programma Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg uitvoert. “Dat doen we met video's, webinars en publicaties. En met een advies aan de sector, waarin we na de looptijd van vier jaar duidelijk maken op welke punten voor de gehandicaptenzorg werk aan de winkel is, en wat er nodig is in de uitvoering daarvan.”
Werken met data is een verandering over de volle breedte van organisaties: zorgmedewerkers gaan anders te werk, cliënten worden op een andere manier ondersteund, managers sturen op een andere manier aan. Dat is ook de reden waarom in de programmaonderdelen van Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg een breed spectrum van mensen betrokken is: managers en ICT’ers, maar net zo goed cliënten, zorgmedewerkers en familie, benadrukt Boon. “Werken met data start altijd vanuit de zorginhoud, niet andersom. Pas als je goed onderzoekt welke vragen in de zorg actueel zijn en hoe je daar met data op inspeelt, kun je waarde toevoegen.”
Onderzoeken in de praktijk
Het programma Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg duurt tot en met 2026. In 2023 waren er ‘voor-wat-voor-wie sessies’, waarin het team samen met 16 organisaties in de gehandicaptenzorg antwoorden op de vragen zocht: welke data is er? Waar is die data? En: wat kunnen we er eigenlijk mee? Tegelijkertijd keken en kijken geïnteresseerden in de keuken bij collega-instellingen voor langdurige zorg die al langer met data werken. Hoe pakken zij dat aan, wat levert het op? Ook begonnen in 2024 pilots met verschillende zorgorganisaties, waarbij ieder met een eigen dataset werkt aan een zorginhoudelijke vraag.
Het eindadvies dat volgt uit het programma Leren Werken met Data in de gehandicaptenzorg helpt individuele zorgorganisaties straks vooruit. Tegelijkertijd geeft het belangrijke inzichten voor het ministerie van VWS. Boon: “Kijk bijvoorbeeld naar die AVG. Voor een deel is het advies van de juristen misschien al voldoende. Maar bij bepaalde hobbels kan het ministerie met regels of beleid helpen. Zo snijdt het mes aan twee kanten.”
Lees het hele artikel in ICT&health 1, die halverwege februari verschijnt.
