“Technologie kan soms juist ook tot meer problemen leiden. De nadruk op efficiëntie en kostenbesparing veranderen de zorgsector. De technologie die daarbij komt kijken om het gezondheidssysteem te redden, kan soms in de weg staan”, zeggen psychiater Mischa Selis en anesthesist Fabian Tijssen van het MUMC tijdens de ICT&health World Conference vorige week in Maastricht.
De subsessie die ze verzorgen tijdens de conferentie start met een korte meditatie. Ietwat onwennig sluiten de mensen de ogen om door Selis te worden meegenomen naar het gevoel dat de aanwezigen hebben bij de transformatie van zorg met behulp van tools als ICT. “Stel je voor: je bent 85 jaar en hebt acuut zorg nodig. Wat is het dan wat jij als patiënt nodig hebt van de zorgverlener?”, vraagt Mischa Selis aan de volle zaal. Bij menigeen roept dat emoties op, zoals: empathie, steun en begrip. Voor Selis en Tijssen een bevestiging van hun verhaal en theorie: het is onterecht om te denken dat alleen technologie de problemen in de zorg gaat oplossen.
Mens als machine
Volgens Tijssen wordt de mens te veel gezien als een machine. Of als een onderdeel daarvan om de machine efficiënter te laten werken. Hij zegt ook dat het zorgsysteem vaak geleid wordt volgens industriële managementprincipes: “Dit gaat ten koste van de menselijke gezondheid en welzijn.” Volgens Tijssen en Selis betekent dat dat het af en toe nodig is voor de zorgverleners om terug te gaan naar de basis. “Rust is het sleutelwoord en niet meehollen in de ratrace waarin we nu met z’n allen in zijn beland. Hoe goed het ook is bedoeld en hoe goed de oplossing ogenschijnlijk kan lijken, soms moeten we besluiten om ook eens iets niet te doen. Het is niet voor niets dat zoveel mensen die in de zorg werken, omvallen en uitgeblust raken. Dat zie ik maar al te vaak in mijn praktijk voorbijkomen”, vertelt Selis.
Regeneratief leiderschap
Een sleutelwoord in de presentatie van Selis en Tijssen is ‘regeneratief leiderschap’. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de juiste voorwaarden worden geschept om de verandering te kunnen maken zodat die verandering duurzaam is en voor de medewerkers ook gezond is. “Mens en machine moeten elkaar weten te vinden, willen we de zorg echt veranderen. Daarbij is regeneratief leiderschap belangrijk. Hierbij ligt de focus op gezondheid op alle niveaus: individueel, institutioneel, maatschappelijk en ecologisch. Door slim gebruik te maken van ondersteunende technologieën, kunnen we een humane benadering van zorg, welzijn rust en aandacht realiseren”, vinden Selis en Tijssen.
