Klimaatverandering is zo’n beetje de grootste bedreiging voor de volksgezondheid. Daarom willen dokters en ziekenhuizen flink vergroenen. Maar duurzaamheid is zeker niet alleen zuinig met energie zijn, minder verbruik van materialen en de verwarming wat lager. Nee het is veel ingrijpender. De gezondheidszorg krijgt te maken met de donuteconomie en Planetary Health.
Deze blog gaat kort in op de concepten van planetaire gezondheid en de donuteconomie. In een volgende blog duiken we in de vier mogelijkheden om de gezondheidszorg echt duurzaam te maken.
Planetary Health
De planeetbrede zienswijze Planetary Health heeft volgens de beleidsmakers overheid en onderwijsinstellingen de voorkeur boven het begrip duurzaam. Dit van wege hert feit dat duurzaam vooral op het verstandig en recyclebaar omgaan met grondstoffen gaat. Bij Planetaire Gezondheid gaat het om de nauwe verwevenheid (ecosysteem).
Er is sprake van systemische en dynamische relaties tussen veranderingen in de globale leef & milieu-omgeving, de gevolgen daarvan voor natuur en klimaat en de effecten daarop bij de gezondheid en het wel bevinden van mens en dier. Dit op meerdere schaalniveaus: zowel globaal als regionaal.
Het antropoceen (huidige evolutietijdperk) staat er in deze niet best voor. De invloed van de mens lijkt catastrofaal uit te pakken, hoewel er ook enkele lichtpuntjes van bereikte verbeteringen zijn.
De donuteconomie
Het motto van een donut / circulaire economie voor hernieuw beleid is reduce, reuse en recycle. Dit conform het boek 'Donut Economie, In zeven stappen naar de economie voor de 21e eeuw' van hoogleraar Kate Raworth. De belangrijke visie / optiek van dit boek is dat wij onze oude achterhaalde economische beleving en standpunten moeten laten kantelen naar de die van de nieuwe duurzame wereld.
Het principe van de donuteconomie is zonder meer toepasbaar op de gezondheidszorg. Daar wordt meer verspild, onnodig gebruik van middelen gemaakt en onvoldoende gerecycled. Zo komt circa 7% van de CO2-uitstoot in Nederland voor rekening van de gezondheidszorg. Dat kan een stuk beter. En dan hebben we het nog niet over de belasting van natuurlijke hulpbronnen en verontreiniging van het riool- en grondwater door het gebruik van medicijnen.
Er moet een eind te komen aan het voorop stellen van de belangen van de homo economicus (ik en mijn winst voorop). Idem het heilig verklaren van het koekoeksei bruto binnenlands product (BBP) als indicator voor de gezondheid van de economie, werkgelegenheid en bestaanszekerheid. Het profijt dient ondergeschikt te worden aan het duurzame welzijn van mens en natuur People, Planet en Profit.
Belang patiënt voorop?
De gezondheidszorg is in deze toch onschuldig? En het belang van de patiënt staat immers voorop? Helaas vaak niet. Ook in de gezondheidszorg heb je invloedrijke verdienmodellen en staat regelmatig het doen van behandelingen voorop.
De donuteconomie raakt sterk aan preventie. Waarom eerst schade toebrengen en het dan achteraf gaan genezen? Je kunt het alle beter direct bij de bron aanpakken. Duurzame zorg is zorg die doet voorkomen dat er schade aan de gezondheid ontstaat die behandeld moet worden. Hier gaan we in een volgende blog dieper op in.
Lees ook deze eerdere blog van Ulco Schuurmans: Stikken in het stof: tijd voor visualiserende en voorspellende modellen.
