Tegenwoordig hebben zorgprofessionals vaak te maken met communicatie tussen zorgketens in verschillende domeinen. Om een hoge kwaliteit van zorg te kunnen blijven leveren, is informatie-uitwisseling tussen zorgprofessionals en patiënten daarom van groot belang. De groeiende vraag naar zorg, coördinatie en informatie-uitwisseling voor onder andere chronisch zieke patiënten heeft geleid tot veel innovaties en mogelijkheden: een ervan is de Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO).
Een PGO kan kansen bieden voor het creëren van zowel meer betaalbare zorg als een efficiënte manier van patiëntondersteuning. Daarbij biedt het mogelijkheden voor het vergroten van het zelfmanagement van de (chronisch zieke) patiënt. Mogelijkheden die op papier veel kunnen bieden aan patiënten met hart- en vaatziekten.
Uit een onderzoek uitgevoerd door Berenschot voor de Patiëntenfederatie Nederland/PGO Alliantie blijkt echter dat zowel patiënten met verscheidene soorten hart- en vaatziekten en hun zorgverleners wel degelijk kanttekeningen plaatsen bij de PGO en het gebruik ervan.
Weinig bekendheid met PGO
Maar een kwart van de deelnemende patiënten had ooit van een PGO gehoord. Daarbij was zelfs geen enkele zorgverlener bekend met PGO’s. Een zorgwekkend laag getal, wetende dat chronisch zieken een belangrijke doelgroep zijn als eindgebruiker van de PGO. Want als de eindgebruikers niet eens van het bestaan afweten, wat zegt dit dan over de potentiële afzetmarkt waar de PGO’s moeten landen in de nabije toekomst?
Stimulansen voor gebruik
Na uitleg over PGO’s aan de deelnemers in het onderzoek werd wel degelijk het nut van een PGO ingezien. Patiënten met hart- en vaatziekten ervaren veel fouten met betrekking tot het medicatieoverzicht. Voor velen van hen kan een PGO daar een kans bieden voor minder fouten en daarbij ook rust aan de kant van de patiënt.
Ook voor zorgverleners blijkt dit van toegevoegde waarde zijn. Een aantal van hen geeft aan dat veel patiënten vaak niet weten wat zij precies voor medicatie slikken en dit veroorzaakt soms misinformatie. Het hebben van alle gezondheidsinformatie op één plek zien beide partijen als een groot voordeel: het biedt overzichtelijkheid en kan een holistisch en completer beeld van de patiënt schetsen.
Barrières voor gebruik
Het onderzoek identificeert drie pijnpunten wat betreft barrières voor de gebruiksintentie: privacy, de negatieve verwachte prestatie en de inspanningsverwachting. Allereerst hebben veel respondenten zorgen over privacy met betrekking tot het PGO-systeem. Wat gebeurt er met mijn gegevens en wie heeft hier toegang tot? Dit brengt enige vorm van ongemak en angst met betrekking tot het gebruik met zich mee, wat uiteindelijk leidt tot een verzwakte intentie tot gebruik.
Daarbij leidt een negatief beeld omtrent de verwachte prestaties van PGO’s tot een verzwakte intentie tot gebruik. Daarnaast heeft een hoge inspanningsverwachting tot gevolg dat men minder geneigd is om een PGO te gebruiken.
Adoptie PGO’s onzeker
Zorgverleners hebben in het onderzoek aangegeven dat vanuit hogerop in de organisatie het voordeel van PGO's ingezien moet worden voordat hun werkgevers PGO’s willen adopteren. Op de vraag of zorgorganisaties dan vervolgens prioriteit stellen aan het daadwerkelijk juist implementeren van de PGO’s in de werkprocessen, is nog geen duidelijk antwoord.
Ook dringen zorgprofessionals aan op het koppelen van het EPD aan de PGO, om te voorkomen dat gezondheidsinformatie dubbel wordt genoteerd om zo administratietijd te besparen.
Belangrijke functies PGO
Tijdens het onderzoek is onderzocht welke functies als belangrijk worden gezien voor het nastreven van de doelstellingen van de patiënten en zorgprofessionals betreffende de intentie om PGO's te gebruiken. Hieruit blijkt dat het overzicht van de gegevensuitwisseling en het overzicht van de medicatie, mits de privacy wordt gewaarborgd, belangrijk zijn voor de respondenten. Als stimulans werd al geïdentificeerd dat respondenten het prettig vinden om al hun informatie op één plek te hebben.
Daarbij vindt men het kunnen uitwisselen van gegevens met andere zorgprofessionals van waarde, omdat dit hen een gevoel van controle geeft. Door de al eerder genoemde voordelen van het medicatieoverzicht, wordt deze functie ook als stimulans gezien om een PGO te gebruiken.
Verassend genoeg zien meerdere respondenten in het onderzoek de gemeenschappelijke meerwaarde van het implementeren van een vorm van lotgenotencontact in een PGO. Dit wel onder de voorwaarde dat het niet alleen maar een uitwisseling van negatieve verhalen is, maar meer ingezet vanuit een constructief en ondersteunend beeld.
Sluiten gat tussen vraag en aanbod
Tot slot heb ik zes aanbevelingen om het gat tussen vraag en aanbod van PGO’s zoveel mogelijk te dichten.
- Uit het onderzoek blijkt dat de bekendheid met PGO's onder de respondenten laag is. Daarom is bewustwording onder patiënten én zorgprofessionals sterk aan te bevelen om voldoende draagvlak te creëren waarin men de kans krijgt om een PGO te adopteren.
- Hoewel MedMij met het gebruik van het afsprakenstelsel garanties heeft gecreëerd met betrekking tot privacy, lijken de respondenten hierover nog steeds grote zorgen hebben. Dit onderzoek toont dan ook aan dat er behoefte is aan extra communicatie over gegarandeerde privacy over de gezondheidsinformatie in PGO's om mensen gerust te stellen en vertrouwen te geven als het gaat om het veilig en verantwoord omgaan met hun gezondheidsgegevens.
- Dit onderzoek toont aan dat de behoefte bestaat aan een betrouwbare partij die gebruikers kan adviseren over welke gegevens ze wel of niet met wie moeten delen. Een vereiste bij deze aanbeveling is dat deze persoon het beste belang moet hebben bij de gebruikers en betrouwbaar moet zijn.
- PGO-systemen moeten zo eenvoudig mogelijk te gebruiken zijn. Daarom is het aan te bevelen om soms zelfs minder functies aan te bieden ten aanzien van het gebruiksgemak.
- Voor zorgprofessionals is een verbinding tussen de EPD en een PGO vereist om te voorkomen dat ze tijdens hun werk informatie dubbel moeten noteren waardoor hun registratielast vergoot wordt.
- Een gelaagd model van een PGO moet worden overwogen, omdat dit de mogelijkheid biedt voor zorgprofessionals om in te schatten welke patiënt in staat is om met welke hoeveelheid en soort informatie om te gaan. Dit zou een meer patiëntgerichte vorm van een PGO creëren, rekening houdend met de cognitieve vaardigheden van de patiënt
