Overal hoor je tegenwoordig over de broodnodige transformatie in de zorg. Onder meer digitalisering en innovaties moeten dat mogelijk maken. Maar hoe vliegt een grote zorgorganisatie als Laurens, met 6.500 medewerkers, dit nu eigenlijk in de praktijk aan? Judith Terwijn beleidsmedewerker/projectleider bij Laurens en innovatiecoach Onno Keinhorst, die onder meer bij Laurens in Rotterdam werkt, vertellen er graag over. “Besef altijd dat de cliënt bij elke innovatie centraal moet blijven staan!”
De transformatie van de zorg vraagt niet alleen om digitalisering en innovaties, maar ook om een omslag in denken. Of zoals bijvoorbeeld Nicole Lentink van Deloitte zegt: “We moeten van een zorgecosysteem naar een gezondheidsecosysteem. Judith Terwijn en Onno Kleinhorst staan achter die benadering waarbij niet alleen ziektes worden behandeld, maar ook bekeken wordt hoe het staat met de kwaliteit van leven ofwel het welbevinden staat áltijd centraal bij de inzet zorgtechnologie. Ze vertellen in dit kader over hun ervaringen omtrent innovatie en preventie binnen hun eigen organisatie.
e-health belangrijk
Laurens biedt thuiszorg, revalidatie, verpleeghuiszorg en ook zorg in de laatste levensfase. De zorgorganisatie wil graag meer cliënten helpen en zet daarom steeds vaker in op arbeidsbesparende oplossingen, mits dit natuurlijk gepast en mogelijk is. Judith Terwijn vertelt op de website zorgvoorinnoveren: “Zorgtechnologie en e-health zijn daarin belangrijke middelen. Dat betekent óók dat je collega’s moet helpen daarin de nodige vaardigheid te ontwikkelen Tevens zijn de bijbehorende procesinnovaties net zo belangrijk.” Onderzoek toont zelfs uit dat 51 % van de zorgprofessionals e-health aanwijst als het meest waarschijnlijke groeigebied binnen de HLS-sector. De ontwikkelingen omtrent digitalisering kunnen namelijk de volgende generatie gezondheidsdiensten voor patiënten vergemakkelijken.
Bij al die veranderingen en innovaties wordt steeds de cliënt centraal gesteld. Autonomie, zelfredzaamheid, welbevinden en zelfmanagement zijn belangrijke waardes bij Laurens waarop wordt ingezet. Dit wordt onder meer concreet gemaakt met de inzet van de zogeheten zelfredzaamheidsradar. Verbeteren en innoveren gebeurt bij Laurens altijd samen met professionals en het trainen van vaardigheden is daarbij vanzelfsprekend. Er wordt op tal van manieren getraind en zorgprofessionals worden bijvoorbeeld bijgespijkerd in de verbeterlabmethode van het Conforte Innovatielab. Deze methode laat medewerkers ervaren hoe het innovatieproces, waar het van een probleem naar oplossing gaat, in de praktijk werkt. Onno Keinhorst voegt toe: “Implementeren van innovaties vraagt een specifieke aanpak, zodat de innovatie binnen de organisatie duurzaam wordt geborgd en niet in de kast blijft liggen."
Sensorplaat onder matras
Laurens is volop bezig met het introduceren, testen en ontwikkelen van verbeteringen en vernieuwingen op het gebied van preventie en arbeidsbesparende technologie. Zo plaatste de organisatie bij een aantal verpleeghuizen een sensorplaat onder het matras van bewoners. Een zorgmedewerker krijgt dan bijvoorbeeld een seintje op zijn smartphone als iemand het bed verlaat. Zo weet de nachtdienst altijd wie rustig in bed ligt en wie uit bed gaat en hulp nodig heeft. Er zijn zodoende minder controles nodig en er kunnen preventief wisselliggingen plaatsvinden om doorliggen te voorkomen.
Virtual reality bij Laurens
In een aantal verpleeghuizen werkt Laurens verpleeghuizen met een Virtual Reality-bril voor zorgmedewerkers. Deze bril moet leiden tot een vermindering van stress en werkdruk en mede daardoor uitval van medewerkers voorkomen. Tevens is men bezig met een communicatieplatform met informatie over hulpmiddelen, instanties en tips. Naast medische aspecten worden daarin ook het sociale domein, welzijn en beleving meegenomen. Met als doel de zelfredzaamheid van cliënten te verbeteren zodat mensen zo lang mogelijk zelfstandig en zorgonafhankelijk kunnen blijven. Een ander belangrijk traject is dat rond de Advanced Care Planning, gesubsidieerd door ZonMw. Dit richt zich op verbetering van informatiestromen in de eerste en tweede lijn en, waar mogelijk, digitalisering van dit proces.
Start in kleine setting met e-health
Bij al die innovaties moet de cliënt altijd centraal blijven staan benadrukken beide zorgmedewerkers meermaals. Om innovaties goed te implementeren is het belangrijk dat je klein begint, bijvoorbeeld met één team op één afdeling en een paar cliënten. Onno: “Daarna ga je daarmee langzaam aan de slag en ga je gezamenlijk leren. De partij die bijdraagt aan een interne procesverandering en/of een technische oplossing, is hierbij nauw betrokken. Het gesprek tussen deze verschillende partijen faciliteren is belangrijk. Als dit allemaal lukt in deze kleine setting, kom je in beweging en breid je de innovatie steeds verder uit.”
“Het is van belang om in de organisatie een lerende cultuur te creëren,” voegt Judith toe. “Leren te leren, mislukken, ontwikkelen en onszelf te verbeteren. Werken vanuit het team, vanaf de zorgvloer. Waar mogelijk ‘laaghangend fruit’ eerst pakken en niet het wiel opnieuw uitvinden. Bij de implementatie van de elektronische toedienregistratie binnen de thuiszorg werken we samen met andere organisaties binnen de regio. Zoals zorgorganisatie Aafje en de Apothekersvereniging Rijnmond (CAVR) krachten bundelen vinden wij erg belangrijk.”
Innoveren is turbulent
Hoe goed de plannen ook zijn, succes is er niet altijd. Er kunnen altijd onverwachte obstakels zijn bij de implementatie. Daar moet je als innovator natuurlijk wel goed mee om kunnen gaan; je moet volgens Judith zelfs een beetje van die turbulentie houden. Het is belangrijk om vol te houden en waar nodig af te wijken van het allereerste plan. “Een organisatie moet geloven in de innovatie, erin investeren en de controle op de implementatie wat los durven laten. Dat is spannend, vooral in een tijd dat financiering bij zorgorganisaties onder druk staat."
Zorgverzekeraars zijn vanwege alle onzekerheden rond innovatie vaak nog terughoudend. Investeren zonder de uitkomst te weten, daarin heeft de zorgsector zeker nog iets te leren. Een organisatie moet geloven in de innovatie, erin investeren en de controle op de implementatie wat los durven laten. Dat is spannend, vooral in een tijd dat financiering bij zorgorganisaties onder druk staat. Onno: “Een aantal zorgverzekeraars vergoeden Mobile care (inzet van digitale hulpmiddelen) gelukkig wél bij al hun verzekerden, waar die inzet volgens verpleegkundigen kan. Maar deze financiële flexibiliteit moet er ook op andere vlakken komen, zoals bij de inzet van niet-digitale hulpmiddelen; een aankleedstok of rugzalver. Daar is nog heel wat te winnen.”
