Organisaties in de gehandicaptenzorg hebben hun ICT-basis vaak onvoldoende op orde om veilige vormen van e-health te kunnen bieden. Dit meldt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na een groot onderzoek. Zorgaanbieders hebben wel een visie en beleid omtrent digitalisering, maar de uitwerking is in de praktijk zeer wisselend. Gehandicapten organisaties worstelen met de mogelijkheden van e-health en voldoen nog te vaak niet aan de wettelijke norm over informatiebeveiliging.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) deed onderzoek naar de inzet van e-health bij veertien zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg. De inspectie keek hiervoor mee in de keuken bij middelgrote, grote en zeer grote zorgaanbieders. De inspecties vonden plaats in de periode 2017 tot en met voorjaar 2023. Het beeld dat de IGJ kreeg van recente bezoeken was vergelijkbaar met dat van eerdere bezoeken.
ICT-basis niet op orde
In de praktijk blijken zorgaanbieders nog steeds behoorlijk te worstelen met de inzet van verschillende vormen van e-health. Het blijkt lastig om de digitalisering goed te organiseren en om de verschillende vormen goed neer te zetten in de organisatie. In het IGJ-rapport wordt niet om de hete brei heen gedraaid en staat: “Organisaties in de gehandicaptenzorg hebben hun ICT-basis vaak onvoldoende op orde om goede en veilig vormen e-health te bieden. Risicoanalyses worden niet altijd uitgevoerd en zorgverleners moeten nog vaak digitale informatie met de hand in elektronische cliëntendossiers overnemen.”
Eigen regie in gehandicaptenzorg
Eigen regie en zelfredzaamheid zijn twee belangrijke aspecten die de kwaliteit van leven van (chronisch) zieke patiënten ten goede komt. Dat geldt zeker ook voor mensen met een beperking die een ondersteuningsvraag hebben. Zorgtechnologie en dan met name e-health kan daarbij een belangrijke rol spelen. Digitale voorzieningen kunnen de vrijheid en de eigen regie over het leven van cliënten vergroten. Voorbeelden zijn elektronische cliëntportalen, elektronische medicijndispensers, domotica en sociale robots. Al die vormen van e-health kunnen bijdragen aan de kwaliteit van leven van de cliënten, maar ook aan oplossingen voor het personeelstekort in de zorg.
In de praktijk wordt er door alle actoren hard gewerkt om die digitaliserings- én innovatieslag bij zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg mogelijk te maken. Vilans heeft bijvoorbeeld in juni 2023 twee speciale innovatieprogramma’s gelanceerd voor gehandicaptenzorg. Ook zorgaanbieders zelf zijn hier volop mee bezig. Een goed voorbeeld is Philadelphia dat bijvoorbeeld met het programma ‘Verderkijkers’ gericht werkt aan inzet van zorgtechnologie op maat voor mensen met een beperking.
Werk maken van informatiebeveiliging
Ondanks al die vele initiatieven blijken volgens IGJ echter nog opvallend veel aanbieders van gehandicaptenzorg moeite te hebben om e-health te integreren in de praktijk van alledag. Zorgaanbieders hebben wel degelijk een visie en beleid over de inzet van e-health, maar de concrete uitwerking blijkt in de praktijk zeer wisselend te zijn. Cliënten worden vaak wel betrokken bij de inzet van e-health, maar dan meestal per toepassing en níet structureel.
Tot slot voldoen de zorgaanbieders vaak niet aan de wettelijke norm over informatiebeveiliging. Alle zorgaanbieders gingen na het verslag van de IGJ alsnog aan de slag met de basale ICT-voorzieningen, risicoanalyses en beveiliging. De inspectie verwacht dat de gehandicaptenzorg nog dit jaar aantoonbaar stappen zet om te voldoen aan de wettelijke norm voor informatiebeveiliging.
